Mataiyo
Yesu wasana Mataiyo ye kuli wa
Buka ta hededehemasalahana
Buka ta taukulina meta Mataiyo, iya Yesu yona hekahekata hesau, na hesana bagubagunana Lewi. Iya Dius tamowaina na yona magai meta Kapelenauma. Kana paisowa takisi tautanotano, na kabo Yesu iya ye lobai na ye yoganei bena iya ye hemuliwatani (Mataiyo 9:9). Yesu wasana bukana ta Mataiyo ye kuli nuwana bolimai 60 ye lau 85 ad luwadiyena.
Mataiyo buka ta ye kuli meta Dius tamowaidiyao hesabadi. Dius tamowaidi wa Yaubada yona hededehesunuma beyabeyadi wa se sunumaeidi na yona basileiya se nayai bena ye masalaha tanoubu ta unai. Mataiyo ye hekitadi meta Yesu Yaubada yona basileiya ye leyama (Mataiyo 4:17).
Yesu iya Dius kadi mumuga Abelahama kana isimulita (Mataiyo 1:1). Yesu hinage Mose lauhedamaina (Dutelonomi 18:15), na gonogonowana doha Mose, Yesu hinage ye sae kuduli unai na laugagayo hauhauna ye leyama yo laulau dudulaidi ye hekatadi (Mataiyo 5—7). Yesu hinage Dawida kana isimulita, iya nabada wa unai Dius yodi wasawasa saesaena wa (Mataiyo 1:6,17), yo Yesu Isalaela (o gonowana ta wane, Yaubada yona basileiya) yodi wasawasa (Mataiyo 21:5, 27:11). Yesu meta peloweta yodi hedehedede wa ye hemamohoiyeidi (Mataiyo 1:23, 2:15,17,23, 4:14, 8:17, yo hekadiyo). Yona boita unai tamowai maudoidi ye hemaisahaidi na se hemala Yaubada yona tamowai (Mataiyo 1:21, 26:28). Na kabo Yaubada iya ye hetoloꞌuyoi (Mataiyo 17:9, 20:19, 28:7) na unai ye hemamohoiyei meta Yesu mamohoi Yaubada Natuna.
Teina maudoina ta ye hemasalaha meta Yesu iya Yaubada yona hededehesunuma tamowaina yo Dius yodi Mesaiya o Keliso (Mataiyo 11:2-6, 16:16,20, 23:10), yo iya taugilihaidi. Na Yesu nige Dius se bom mo yodi Mesaiya, na dagela tamowaidi hinage (Mataiyo 2:1-12, 28:18-20).
Kabahetubu unai Mataiyo ye kuli bena Yesu hesana iya Imanuwela, kaniyona ede “Yaubada maiyada” (Mataiyo 1:23), na gehegehena ne unai Yesu ye hededehesunuma meta iya maiyada (Mataiyo 28:20).
Buka ta hedehededena lakilakidi
• Yesu kana mumuga yo yona huyalabasi wasana 1:1—2:23
• Yowane Babatiso wasana 3:1-12
• Yesu babatiso ye hai na laukita ye hekalo 3:13—4:11
• Yesu Galili unai ye paisowa 4:12—18:35
• Yesu ye sae Yelusalema 19:1—20:34
• Yesu yona mauli mayadaidi gehegehedi, se helauhetala na se unuhemwaloi 21:1—27:66
• Yesu ye toloꞌuyo na yona hekahekatao ye hetamalidi yona tautauwasa 28:1-20
1
Yesu Keliso kana kulutubuwao
(Luka 3:23-38)
1 ZTeina ta Yesu Keliso kana kulutubuwao. Abelahama unai ye hetubu ye dobi Dawida iya wasawasa, na kabo ye dobi ede Yesu unai.
2 Abelahama natuna Isako,
Isako natuna Yakobo,
Yakobo natuna Yuda ma kana kahao.
3 Yuda natunao Pelesi yo Sela, sinadi ede Tamala.
Pelesi natuna Heselona,
Heselona natuna Lama.
4 Lama natuna Aminadaba,
Aminadaba natuna Nasona,
Nasona natuna Salamona.
5 Salamona natuna Bowasi, na sinana ede Lahaba.** Lahaba wasana ede Yosuwa 2 yo 6:25 udiyedi ku hasili.
Bowasi natuna Obedi, sinana ede Luti.
Obedi natuna Yese,
6 Yese natuna Dawida, iya ede wasawasa.
Dawida natuna Solomona, sinana ede Bateseba,** Bateseba wasana ku hasili 2 Samuwela 11—12unai. iya meta Ulaiya kwabulina.
7 Solomona natuna Lehobowama,
Lehobowama natuna Abiya,
Abiya natuna Asa.
8 Asa natuna Yehosapata,
Yehosapata natuna Yeholama,
Yeholama natuna Usiya.
9 Usiya natuna Yotama,
Yotama natuna Ahasa,
Ahasa natuna Hesekiya.
10 Hesekiya natuna Manase,
Manase natuna Amona,
Amona natuna Yosiya.
11 Yosiya natuna Yekoniya** Yekoniya hesana hesau ede Yehoyakina. ma kana kahao. Siya yodi huya unai Babiloni** Babiloni meta basileiya yo hinage magai lakilakina teha Pesiya unai, wauta iya ede Irak basileiyana. yona tauꞌiyala se laoma Yudeya tanona tamowaidiyao se haidi se laeidi Babiloni.
12 Na muliyena kabo Yekoniya natuna Seyalatiyela,
Seyalatiyela natuna Selubabela.
13 Selubabela natuna Abiuda,
Abiuda natuna Eliyakima,
Eliyakima natuna Asowa.
14 Asowa natuna Sadoka,
Sadoka natuna Akima,
Akima natuna Eliuda,
15 Eliuda natuna Eleyasala,
Eleyasala natuna Matana,
Matana natuna Yakobo,
16 Yakobo natuna Yosepa.
Yosepa mwanena Maliya. Maliya natuna ede Yesu, iya ta katai ede Keliso.
17 Unai, Abelahama kana isimulitao ye dobi Dawida unai meta isi saudoudoi-hasi (14), yo Dawida unai ye dobi huyana se laeidi Babiloni, isidiyao meta saudoudoi-hasi (14), na kabo ye dobi Keliso unai meta hinage isi saudoudoi-hasi (14).
Yesu Keliso huyalabasina
(Luka 2:1-7)
18 Yesu Keliso huyalabasina wasana ede doha teina: Maliya Yesu sinana se hededehepatulaei Yosepa unai, na sola nige se miyakesega, na ye masalaha na kabina se kata meta Maliya ye diyaka Yaluwa Tabuna logulogunaena.
19 Na Yosepa meta tamowai namwanamwana na nige ye henuwa Maliya ye hemwadine tamowai matadiyena. Unai yona nuwatu ye ginauli bena wadawadamyena ye inawasei.** Unai yona nuwatu ye ginauli bena wadawadamyena ye inawasei: Dius yodi kabikabi unai waihiu se hededehepatulaei tau hesau unai ede se kitadi doha se tawasolako, unai tamowai matadiyena meta Maliya ye ganawali. Na Yosepa meta laulau dudulaidi tamowaina, ede nige gonowana Maliya ye tawasolai, matawuwuna ye ganawaliko. Na iyamo nige ye henuwa bena Maliya ye hemwadinekaliliyei tamowai matadiyena, unai ye nuwatui bena kabo wadawadamyena ye laugabaei na Maliya kabo natuna ne tamana ye tawasolai. 20 Sola ye nuwanuwatu, na Guiyau yona anelu ye laoma kenosuwaiyena ye hededelau unai ye wane, “Yosepa, Dawida natuna,** Dawida natuna: Dawida meta Yosepa kana mumuga, na anelu wa Dius yodi hedehedede unai Yosepa ye yoganei ye wane, Dawida natuna. tabu ku matausi na Maliya ku tawasolai. Iya natuna meta Yaluwa Tabuna unai ye tubuma. 21 Iya kabo natuna loheya ye labasi, na hesana kabo ku tole Yesu,** Yesu kaniyona meta Yaubada Tauhemaulida. Kalina Hebelu yo Alamaiki udiyedi se katakatai ede Yeshua, na kalina kesega kesega katakataina udoiꞌudoi. matawuwuna iya boda Isalaela yodi yababa udiyedi kabo ye gilihaidi.”
22 Ginauli maudoidi ta se tubu bena Guiyau yona hedehedede peloweta kawanaena ye hededenonohaiyako wa ye hemamohoiyei:
23 “Hasala nuwanuwasupuna kabo ye diyaka, na kabo natuna loheya ye labasi. Iya kabo hesana se tole ede Emanuwela.” (Aisaiya 7:14)
Emanuwela kaniyona ede Yaubada maiyada.
24 Yosepa ye kenotolo ede Guiyau yona anelu yona hedehedede wa ye lauwatani na Maliya ye woyaiyama yona magaiyena ye kitahetete. 25 Na sola Maliya ma nuwanuwasupuna ye lau ee kana siga natuna ye labasi. Na hesana Yosepa ye tole ede Yesu.
**1:5: Lahaba wasana ede Yosuwa 2 yo 6:25 udiyedi ku hasili.
**1:6: Bateseba wasana ku hasili 2 Samuwela 11—12unai.
**1:11: Yekoniya hesana hesau ede Yehoyakina.
**1:11: Babiloni meta basileiya yo hinage magai lakilakina teha Pesiya unai, wauta iya ede Irak basileiyana.
**1:19: Unai yona nuwatu ye ginauli bena wadawadamyena ye inawasei: Dius yodi kabikabi unai waihiu se hededehepatulaei tau hesau unai ede se kitadi doha se tawasolako, unai tamowai matadiyena meta Maliya ye ganawali. Na Yosepa meta laulau dudulaidi tamowaina, ede nige gonowana Maliya ye tawasolai, matawuwuna ye ganawaliko. Na iyamo nige ye henuwa bena Maliya ye hemwadinekaliliyei tamowai matadiyena, unai ye nuwatui bena kabo wadawadamyena ye laugabaei na Maliya kabo natuna ne tamana ye tawasolai.
**1:20: Dawida natuna: Dawida meta Yosepa kana mumuga, na anelu wa Dius yodi hedehedede unai Yosepa ye yoganei ye wane, Dawida natuna.
**1:21: Yesu kaniyona meta Yaubada Tauhemaulida. Kalina Hebelu yo Alamaiki udiyedi se katakatai ede Yeshua, na kalina kesega kesega katakataina udoiꞌudoi.