1 Wizonle ɓúi ó o Yeesu vaá wee wé mí fìoró le lùe ɓúi. Á bìo ó o fìora vó, ó o nì-kenínia nì-kéní bía làa wo: «Ɲúhṹso, kení wɛn lè ho fìoró làa bìo ó o Zãn Batiisi keníanáa mí nì-kenínia.» 2 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hen ká mi wé wee fìo, à mi bío kà:

5 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O ɓúi ɓàn bɔ̃́nlo wã́a lá wi síi. Wizonle ɓúi ó o hĩ́nɔn vaá yú a ho tá tĩ́ahṹ á bía nɔn yi: ‹Ĩ bɔ̃́nlo, ke mi làa búurú bi-zàwa bìo tĩn, 6 wàn bɔ̃́nlo nì-kéní ɓúi ló le kúii yi á ɓueé ló ĩ wán, à bè-dínii mía ĩ cɔ̃́n máa na a yi.› 7 Á yìa zoó le zĩi yi ɓɛ̀n bía bìo kà: ‹Día mi, yí bũmaka mi. Ho woohṹ pon, á ĩ zàwa làa mi dũma vó. Ĩ yí dà máa hĩ́ní máa na búurú foǹ. Bɔ̃́nlo na à wé bṹn mía.› 8 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hàrí ká a pã́ le mí máa hĩ́ní máa na ho búurú mu wo yi ɓa bɔ̃́nmu bìo yi, á bìo ó o yí wi ò o yèni yáa, ó o pá hĩ́a hĩ́ní á à na bìo ó o wee cà ɓúenɓúen wo yi.

9 «Ĩnɛ́n wee bío mu na mia: Mi wé fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è hã mia. Mi wé cànka mu bìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á mi ì yí. Mi wé ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho mi ì zo. 10 Lé bìo á yìa wee fìo á le è hã, yìa wee cà bìo le cɔ̃́n, ó o yí mu, yìa wee ɓúanɓúa ho woohṹ á le è hɛ́n ho ó ò zo.

11 «Minɛ́n tĩ́ahṹ ó o ɓúi za* Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: Ká a za fìora ho búurú o cɔ̃́n ó ò na le huee wo yi le. fìora a ceza o cɔ̃́n, ó o so o na háa wo yi le? 12 Tàá ká a fìora le fũaale ó o so o na naa wo yi le? 13 Àwa, á bìo minɛ́n na yí seka á zũ bìo se naló mi zàwa yi, à sɔ̃̀nkú mìn Maá na wi ho wáayi á à wé kaka máa nanáa mí Hácírí bìa wee fìo le o cɔ̃́n yi?»

14 Wizonle ɓúi ò o Yeesu wee ɲa a cĩ́ná á à lén o nìi ɓúi na ó o cĩ́ná mu wó ó o yí dà máa bío yi. Bìo ó o ló a yi vó, ó o nìi ɲii dɛ̀ɛnía fá á wee bío. Á ɓa zã̀amáa wó coon mu bìo yi. 15 Ká ɓa nì-kéní kéníwà ɓúi màhã́ pá wee bío: «Mu lé ɓa cĩ́náwa ɲúhṹso *Bɛlezebuule† Mi loń Matiye vũahṹ 10.25 lé yìa nɔn ho pànká wo yi, ó o dà wee ɲanáa ɓa cĩ́náwa lén bìa ɓa wi yi.» 16 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le miì khũaa o ɲii yi, á ɓa bía nɔn wo yi: «Wé ho yéréké bìo ɓúi na wee zéení le ũ dàńló ló le Dónbeenì cɔ̃́n le wa mi.» 17 Ká a Yeesu màhã́ zũna ɓa yilera, ó o bía nɔn ɓa yi: «Kɔ̃hṹ lée kɔ̃hṹ na nùpua wee fi mín yi, á à fì ì vé. Á zĩ-ɲúhṹ na nùpua mún wee fi mín yi á ɲúhṹ á à ɓúe. 18 Ká a *Satãni hĩ́a bĩnía wee fi lè míten ó o bɛ́ɛnì á à wé kaka à kɛńnáa? Bìo á mi màhã́ wee bío le mu lé o Bɛlezebuule lé wón nɔn ho pànká miì á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa. 19 Ká lé bṹn mu wóráa, á bìa làa mia lé le dà-kéní ɓɛ̀n wee ɲa ɓa cĩ́náwa mu lè ho pànká yɛ́n? Bán mí bɛɛre wee zéení le mi bìo yí bon. 20 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Lé le Dónbeenì pànká lé hìa á ĩ wee ɲa lè ɓa cĩ́náwa. Bṹn wee zéení le le Dónbeenì mu bɛ́ɛnì wã́a ɓueé ɓó mia. 21 Ká a pànká ɓànso ɓúi á hĩa sĩa wi ó o kará pannáa mí lùe yi, ó o níi bìo á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. 22 Ɛ̀ɛ ká yìa pànká wi po a vaá ló ɓuara ɓueé dàńna a han, o ò fé o hĩa sĩa na ó o lá dó mí sĩi yi, á mún ǹ khuii o níi bìo á à sanka.

23 «Yìa yí tà ĩ bìo se wón lé ĩ zúkúso, á yìa mún yí máa séení mi ho kúeemínwánló bìo yi, se wón wee saawaní.

24 «Hen ká a cĩ́ná ló a nùpue na ó o lá wi yi, ò o vaa hɛ́ɛ vará le dùure yi, à cà ho lahó na ó ò kɛɛní á à vũń yi ká a máa yí ho. Ká a wó san ò o bío mí yi: ‹Mu sṹaaní à ĩ bĩní va hen na á ĩ ló yi.› 25 Ká á bĩnía van bĩ́n, ò o vaa yí ho lahó mu ká ho sàara á wíokaa sesese. 26 Ká a mɔn mu, ò o bĩní vaa fé ɓa cĩ́náwa bùaa hèɲun na ɓɛ̀n ɲii po arɛ́n à ɓa páaní ɓuee zoo kɛɛní cìcàkà ho lahó mu yi. Ká mu wó kà, à wón nùpue so bìo wíoka yáa poń bìo mu fù karáa.»

27 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ò o hã́a ɓúi na wi ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ bía nɔn wo yi pɔ̃́npɔ̃́n: «O hã́a na ton fo á yɛ̀ɛnía ɓɛ̀ntĩ́n ɲúhṹ sĩ.» 28 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìa ɲúná sĩ lé bìa wee ɲí le Dónbeenì bíonì à mún tà bè le yi.»

29 Pã̀ahṹ na ɓa zã̀amáa kĩ́nía o Yeesu yi wee ɲàa mín, ó o wee bío làa ba: «Ho lònbìo nùpua yiwa yí se. Ɓa wi à ĩ wé yéréké bìo ɓúi à ɓa mi. Ɛ̀ɛ ká ɓa máa mi yéréké bìo ɓúi ká mu yínɔń le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Zonaasi bìo. 30 Bìo ó o Zonaasi bìo hĩ́a zéeníanáa ho Niniivesa,‡ Mi loń Zonaasi vũahṹ 2.11–3.9 lé bṹn ɓàn síi ó o *Nùpue Za bìo mún khíi zéenínáa ho lònbìo nùpua.

31 «O bɛ́ɛ hã́a na hĩ́a wi ho Sabaa kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán§ Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1Rois) 10.1-13 á hĩ́a ló le lùe na dã́ní nàyi làa sòobɛ́ɛ á ɓueé ɲá a Salomɔn bè-zũńminì bíoní. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Salomɔn. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ ó o bɛ́ɛ hã́a mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi.» 32 «Ho Niniivesa khú mu bè-kora wéró yi lé bìo ɓa ɲá a Zonaasi bíonì. À bìo wi minɛ́n tĩ́ahṹ bṹn ɓɛ̀n po a Zonaasi. Lé bṹn nɔn á le Dónbeenì cítíi fĩ̀ nɔ̀nzoǹ á ho Niniivesa mu á à hĩ́ní ì dĩ̀n ho lònbìo nùpua yahó á à kooní ɓa yi.

33 «Nùpue máa dé fĩ̀ntã́ní á máa sànka, ó o mún máa ɓún le yi làa láahó. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wee zo le zĩi wé mi.

34 «Ũ yìo lé ũ sãnía fĩ̀ntã́ní. Ká ũ yìo se, á ũ sãnía ɓúenɓúen á à kɛń mu khoomu yi. Ká ũ yìo yáara á ũ sãnía á à kɛń le tíbírí yi. 35 Àwa! Á ũ cén pa ũten bìo, à ũ khoomu à yí wé le tíbírí. 36 Ká ũnɛ́n ũ bɛɛre á wi mu khoomu yi á bìo ɓúi yúii mía yi, á fo ò dĩ̀n wé è mi làa bìo ká fo dĩ̀n le fĩ̀ntã́ní khoomu yi à ũ mináa bìo síi.»

37 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu bía vó yi, ó o *Farizĩɛ ɓúi ɓueé von wo lè ho dĩ́nló mí zĩi. Ó o Yeesu hĩ́nɔn á vaá zoó kará wee dí. 38 O Farizĩɛ mu na von wo á wó coon bìo ó o wee dí ò o yí sɛɛkaa míten làa bìo ɓa wee wé wéráa mu. 39 Ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi: «Minɛ́n Farizĩɛwa, mi ka lè mu ɲumu ɲuuníi lè ho dĩ́nló díiníi sĩ̀a na máa mí dòn wee ce wéréwéré, ká mi yiwa hɔ̃́n màhã́ sú lè ho kɔ̃̀nló lè mu sũnsũmámu. 40 Mi lé ɓa bɔ̃́nbúwá. Le Dónbeenì na wó bìo wee mi ho khũuhũ á so mún yí wó bìo wi lè ho yi le? 41 Mu hãmu wéró se, ká mi yiwa naló le Dónbeenì yi à mi yí nɔnsã yi, lé bṹn ǹ na ká mu bìo ɓúenɓúen á à ce wéréwéré. 42 Ká minɛ́n Farizĩɛwa, ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á hàrí hã vɔ̃n-zà-wĩ́níwà na ɓa wee kúee le zéení yi ɓúenɓúen á mi wee na ɓàn cúa-pírú níi, à mu húaaràmu lè le Dónbeenì waminì á mi màhã́ wee pɔ̃́n día, à bṹn lé bìo mi ɲɔǹ lá ko à mi wé wé ká mi yiwa mún yí nɔnsã bìo ká wéró yi.

43 «Ho dɔ̃hṹ khíi cĩ̀ minɛ́n Farizĩɛwa, lé bìo mi wa ho yahón lùa kɛɛníló ho kàránló zĩní yi, á mún wa à ɓa nùpua wé tɛ̀ɛní mia lè le kɔ̃̀nbii ɓa zã̀amáa fèmínló lara yi. 44 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo mi ka lòn búráa na yí máa mi sese na ɓa wee vará wán à ɓa yí zũ mu* Hã búráa bìo: Ho làndá bìo zéenílowa cɔ̃́n ká yìa dɔ̃n o nì-hío à ɓa le wón tun. Lé bṹn á hàrí hã búráa á nùpue yàá pá yí ko ò o vará wán tàá ò o dã, bṹn ká a pá dɛ̀ɛnía tun. Lé bṹn nɔn á ɓa zúifùwa fù wee wé khũunínáa mí búráa à hã wé mi sese..»

45 Á ho *làndá bìo zéenílo nì-kéní bía làa wo: «Nì-kàránlo, fo wee bío kà, se lé warɛ́n fo mún wee là.» 46 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa á ho dɔ̃hṹ mún khíi cĩ̀, lé bìo á mi wee ɲì ho sèró na lì ɓa nùpua wán, à mi màhã́ yí máa dé mi níní ho sèró bìo yi hàrí cĩ́inú. 47 Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na á mìn maáwà ɓó bán búráa lé hɔ̃́n á minɛ́n wee so. 48 Bṹn wee zéení le bìo á mìn maáwà mu wó á mí tà á nɔn mi wee soráa ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mu na ɓa ɓó búráa.

49 «Lé bṹn nɔn le Dónbeenì bè-zũńminì bíaráa bìo kà: ‹Ĩ ì tonka ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà lè ɓa tonkarowà ɓa cɔ̃́n, á ɓa ɓúi ɓa à ɓúe ɓa tĩ́ahṹ, ká ɓa ɓúi ɓa à beé lò.› 50 Ho dĩ́míɲá ɲúhṹ fáráló pã̀ahṹ, á ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà na ɓa ɓó ɓúenɓúen á ho zuia nùpua lé bán á le lònbee na wi ɓa húmú mɔ́n á à ɲì wán. 51 À lá a *Abɛɛle ɓúeró pã̀ahṹ à ɓuee dã a Zakari ɓúeró yi, wón na ɓa ɓó le *Dónbeenì zĩ-beenì yi mu hãmu wéeníi lahó lè le *sòobá-lùe pã̀ahṹ.† O Abɛɛle là a Zakari húmú bìo: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ làa bìo ɓa zúifùwa fù túara làa ho, ó o Abɛɛle lé yìa lé o yahón nùpue na ɓa ɓó, á ho vũahṹ mu vaa véeníi ó o Zakari lé yìa ɓa ɓó dú ho mɔ́n. Mi loń Bìo Ɲúhṹ Ɓúɛɛníi vũahṹ (Genèse) 4.8; Wizooní bè-wénia nín-yání vũahṹ (1 Chroniques) 24.20-22 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Dén cãni so na kúará ɓúenɓúen lé ho lònbìo nùpua lé bán á le lònbee na wi mu mɔ́n á à ɲì wán.

52 «Minɛ́n làndá bìo zéenílowa: Ho yéréké khíi sá mia, lé bìo le Dónbeenì zũńló binbirì wɔ̃hṹ á mi tun. Minɛ́n mi bɛɛre á yí bò ho, á bìa le mí ì bè ho á mi mún hò.» 53 Bìo ó o Yeesu ló le zĩi yi, à bìo ho làndá bìo zéenílowa mu lè ɓa Farizĩɛwa sĩa wee cĩ̀ a yi làa sòobɛ́ɛ, á ɓa lée wee tùaka a yi mu bìowa lè mí sìíwà dã́ní yi. 54 Ɓa le mí ì ɲí a ɲii yi ká a hĩ́a bía khon à ɓa yí o níi ɓua yi.