BABYOR NI
DANIEL
Murung’agen e Re Ke Babyor Ney
Fare Babyor ni Daniel e ni yoloy ko ngiyal’ ni be gafgow e girdi’ nu Israel u tan pa’ ba pilung u ba nam nde nang Got. Ni yoloy murung’agen e tini pig e changar ngu’un guy, nge ku boch ban’en ni fan e nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ko ngiyal nem, me lagan’rad ku Got ni bayi chuweg fare pilung ni kireb me sulweg mat’wun e girdi’ rok Got ngorad, ngar pired rorad. Re ke babyor ney e l’agruw guruy. 1) Murung’agen Daniel nge boch e girdi’ nu Israel, ni bochan e pagan’ rorad ngak Got nge rogon ni yad be fol rok me gagiyeg nagrad Got ngar gelgad ngak e pi to’ogor rorad ko ngiyal’ nib gel e nam nu Babylonia nge nam nu Persia. 2) Murung’agen Daniel nni piliyeg e changar rok ni aningeg yay, me guy rogon boch e nam ni bayi gel i yan nge mus rogon miki sul nga but’ ngki waer, ni bayi tabab rok yu Babylonia, ma bayi waer e pi nam ndar nanged Got ni yad be gafgow nagrad, me gel e girdi’ ku Got.
Gathon e Re Ke Babyor Ney
Daniel nge pi tafager rok 1:1—6:28
Daniel nge pi changar rok ni i pilyeg 7:1—12:13
a. Fa aningeg i gamanman 7:1–28
b. Fare saf ni pumo’on nge ba kaming 8:1—9:27
c. Fare mal’og nu tharmiy 10:1—11:45
d. Tin tomur e rran 12:1–13
MURUNG’AGEN DANIEL NGE PI TAFAGER ROK
1
(1:1—6:28)
Daniel nge dalip i fager rok
Re duw ni gaman e dalip e duw ngay nike pilung Jehoyakim u Judah, me yib Nebukadnezzar ni Pilung nu Babylon i m’ag e mael nga Jerusalem nge yin’ e re binaw nem nga longob. Me gagiyegnag SOMOL Nebukadnezzar nge kol Jehoyakim ni Pilung me fek boch e machaf u Tempel. Me fek boch e kalbus nge un ngak nga tempel ko pi got rok u lan yu Babylon, me tay fapi machaf ni fek ngalan e pi senggil ni yima chubgil riy u lan fare tempel ko pi got rok.
Me yog e en ni pilung ngak Ashpenaz, ni ir e th’abi tolang ko girdi’ ni bay u tan pa’, ni nge mel’eg u fithik’ fapi kalbus nu Israel, boch e pagel ko tabinaw ko pilung nge pi tabinaw nib tolang. Ni dabisiy ni bogi pagel nib picho’ay ndariy bang u dowrad nib tagan, ma ba tamilangan’rad, ma bfel’ e sukul ni kan tay ngorad, ma yad ba lichow, nrayag rorad ni ngu’ur pigpiggad u tafen e en ni pilung. Mi Ashpenaz e nge fil ngorad rogon i be’eg e babyor nge rogon ni yima yoloy e thin nu Babylon. Ma en ni pilung e ki yog ni gubin e rran ma ngu’un pi’ garad nge wayin ni ngar unumed ni ta’reb rogon ko pi’in yad ma sabal e en pilung. Ma nap’an nra m’ay dalip e duw ni kar sukulgad ma ngani fekrad i yan nga p’eowchen. Mu fithik’ e pi pagel nem ni kan mel’egrad e bay Daniel, Hananiah, Mishael, nge Azariah riy, ni yad e girdi’en e ganong rok Judah. Fa’anem ni ir e tolang ni yad bay u tan pa’ e thiliyeg fithingrad, nge tunguy Belteshazzar nge Shadrak nge Meshak nge Abednego ngorad.
Me duwgiliy Daniel u wan’ ndabi kay e ggan ma dabi unum e wayin ni yibe pi’ ngorad u tafen e en ni pilung, ya ra rin’ mra par ndaki machalbog nrogon ko yalen rorad yu Judah. Me wenig Daniel ngak Ashpenaz ni nge ayuweg, me gagiyegnag Got Ashpenaz nge runguy Daniel me par nib gol ngak. 10 Machane me ga’ar Ashpenaz ngak Daniel, “Gu be rus ngak e en ni pilung. Ya ir e ke duwgiliy e ggan nge garbod ni ngan pi’ ngomed, mra dabi fel’fel’ rogmed ni bod e tin ba’aram e pagel mrayag ni nge yog ni ngan thang e fan rog.”
11 Me yan Daniel ngak e en ni Ashpenaz e tay ni ngi i matanagiy Daniel nge ku fa dalip nem e pagel. 12 Me ga’ar ngak, “Mu sikeng nagmad ni ragag e rran. Mpi’ e yasay ngu’ug wed ma ga be pi’ e ran ngu’ug unumed. 13 Ma ga par ngam guymad nge tin kabay e pagel ni yad be kay e ggan rok e en ni pilung, nge mu’ ma ga turguy u wun’um e tin ni ngam rin’.”
14 Me m’aguwan’ fa’anem nma matanag ni nge pagrad ngar yodoromgad ni ragag e rran. 15 Ma fa’ani m’ay fare ragag i rran, ma yira guyrad ma kab fel’fel’ rogorad ma yad ba gel ngak urngin e pi’in ni ur ked e ggan rok e en ni pilung. 16 Ere fare matnag e i pi’ e yasay ngorad ma daki pi’ gan e pilung ngorad.
17 Me pi’ Got e llowan’ ngak fa aningeg i pagel ngar salapgad i be’eg e babyor miyad nang fan e tin ni bay u babyor, miyad salap i gonopiy urngin mit ban’en. Me pi’ Got e gonop ngak Daniel nrayag ni nge weliy fan e tin nma piliyeg e changar ngu’un guy nge lik’ay.
18 Ma nap’an ni m’ay fa dalip i duw ni duwgiliy e en ni pilung, me fek Ashpenaz fapi pagel ni gubin i yan ngak Nebukadnezzar. 19 Me non fare pilung ngorad ni yad gubin, me pir’eg ni Daniel, nge Hananiah, nge Mishael, nge Azariah ni dabi ta’reb rogorad ngak urngin fapi pagel. Ma aram miyad un nga fithik’ fapi girdi’ nma maruwel u tafen e pilung. 20 Demturug e tin nra fith e en ni pilung, fa ban’en nib mo’maw’ ni nga ni gonopiy rogon, me pir’eg ni aningeg i pagel nem e gonap’an e ragag yay ni kab tamilangan’rad ko pi tamanbey nge pi tamerong ko nam rok ni ga’ngin. 21 Mi i par Daniel u rom nge mada’ ko ngiyal’ ni yib i kol Cyrus, ni Pilung nu Persia, yu Babylon.