1 Ɨ Pol ket yikonj Derbe taun wa ɨ ket de Listra taun wa. Ɨ yɨpa b'auyaena rɨga ademb de yɨbnonj nyɨ da Timote. Ti mog re Ju kongga na dɨde kea Yesund gar ke utkunda ke yokatonj. Ajɨ daka ti b'u re Grik rɨga na. 2 Ɨ gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar yepiya re wekenonj Listra taunɨnd dɨde Ikoniyon taunɨnd, kea Timotend yɨmjateno da, “Ton re b'ogɨl rɨga e.” 3 Ɨ Pol singi na awonj Timotend iyoyɨm ton kɨma. Ajɨ komkesa Ju rɨga yepiya re wekenonj onggɨt eriyand, ton wumɨr na wekenonj da Timotemna b'u re Grik rɨga na dɨde Timote maka God ma obagendi tɨrɨr omni mal wugɨm ɨpka mɨle yokatonj. Sɨ Pol kea onggɨtyam mɨle yomnɨkonj ti pɨlɨnd, nokɨp ton wumɨr na da Ju rɨga singi kesa im aenanj onggɨtyam mɨle omnɨki kesa rɨga kɨma wɨmenam.* Ra Ju rɨga God ma obagendi tɨrɨr omni mal wugɨm ɨpka mɨle okati kesa rɨga kɨma wɨko omnɨk, Ju rɨgap b'ogla soro omnɨki ti pɨlɨnd dɨde kwa wɨko omnɨkam bebɨg oramisi. 4 Ɨ re Pol dɨde ton kɨma rɨga, Sila ake Timote wuwenonj nɨnda taun nata, ton sosi yɨpayɨpa wa ogona eyento yɨmta undokam onggɨtyam tɨrɨr omni yɨtkak rɨna re Yerusalemɨnd ɨtmɨkitijog rɨgap dɨde elda rɨgap emjatento God ma obagɨki kesa rɨga wanɨm omnɨkam. Sɨ kea ket komkesa sosip onggɨtyam yɨtkak yɨmta undoka eyento. 5 Sɨ onggɨt penaemb komkesa sosi towaina gar ke utkunda re danda kɨma na owɨnkɨto, dɨde ket ita bibɨrɨnd kea jogjog rɨga b'usmurena wuwenonj sosi wa b'inkitam.

6 Ɨ Yɨnayɨna Wɨngawɨngat Pol dɨde ton kɨma rɨga agokeneninonj God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta omnenam Asiya eriya wɨngɨrɨnd. Sɨ onggɨt penaemb ton ket wuwenonj Prigiya eriya dɨde Galatiya eriya nata. 7 Ɨ re ton opekto Misiya gou ngɨrpu wa, ton pop b'atonkento menonɨm de Bitiniya eriya wa. Ajɨ Yesumna Wɨngawɨngat maka ten enjɨkisinonj menonɨm de onggɨt eriya wa. 8 Sɨ onggɨt penaemb ton Misiya eriya yɨgoukito, ɨ ket Trowa taun wa wuwonj. 9 Ɨ re Pol Trowa wa yɨbnonj, yɨpa sɨwɨnyɨnd ton liyalliyal yɨr yongonj yɨpa Makedoniya rɨga onyitand. Ɨ ton ket Polɨnd yerkitonj da, “Man metket Makedoniya wa dɨde sɨn yɨm notkainyɨt!” 10 Ɨ tina liyalliyal gasa yɨr ongi kak ke ket, sɨn† “sɨn”: Ɨrɨka rɨga Luk todaka omanda yɨbnonj ton kɨma. yɨmjatonda da Godɨt sɨn ara nemokiny Tina b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt pɨtapɨta omnenam Makedoniya rɨga wa pɨlwa. Sɨ onggɨt penaemb sɨn odenja ket nya oraka eyentondam iwatam de Makedoniya eriya wa.

11 Sɨ sɨn ket Trowa taun ke gɨga yokatonda, dɨde ket dɨmdɨm na wuwond Samotrake ailan wa. Ɨ ɨspari ke ket kwa gɨga nya wuwond Neapoli taun wa. 12 Ɨ re sɨn opektondam Neapoli wa, sɨ sɨn ɨngkenaemb ket gɨl nya menon yokatonda Pilipo taun wa. Pilipo re mopjog taun na yɨbnonj Makedoniya eriya wɨngɨrɨnd. Ɨ Roma gabmanit onggɨtyam taun yoramitonj, sɨ ɨtemb taun re Roma gabmanimna yɨr ɨpka wɨra nat yɨbnonj. Ɨ sɨn omandemb onggɨt taunɨnd nɨnda bibɨr kɨma wekenond. 13 Ɨ re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr awonj, sɨn ɨja na nony aukɨtondam da ama rɨka ɨta Ju rɨga waina yɨr opmita pɨpmet detata kɨlɨm yurund. Sɨ sɨn ket taun kara mora ke opektondam de taun bau wa, ɨ wuwond kɨlɨm yuru nata towaina pɨpmet orakam, ngɨrpu sɨn ket kongga bobo adarkɨtondam. Ɨ sɨn ket omittondam, dɨde ket God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt towa usenena eyenawonda onggɨt kongga wa pɨlwa yepiya re demb de yɨpand tuwonj. 14 Ɨ yɨpa Tiyatira taun ke kongga nyɨ da Lidiya yet re otomanti kuskus kobɨrgɨm b'asoga kongga na dɨde Godɨnd ewangaya God ma obagendi kesa kongga na, kea wɨbnonj dɨkɨnd onggɨt kongga bobo wɨngɨrɨnd. Ɨ re ton Polɨmna opureni yɨtkak utkundenonj, Yonggyam kea gar ti wɨpangendawonj b'obogɨl gar ke okatam onggɨtyam tina opureni yɨtkak. 15 Onggɨt kak ke ket, ton dɨde komkesa rɨga yepiya re wekenonj tina metɨnd baptiso yokateno. Seg ket ton nɨngaukinonj odede yɨt kɨma da, “Rada wɨn kea ken nɨmjasya da kon re Yonggyamɨnd gar ke utkunda ke okati kongga en, wɨn kor met wa b'ɨgarina dɨde wɨmena tuwenyɨt!” Ɨ dɨde ton kwa danda kɨma ɨl nongkinonj wɨmenam tina met wa.

16 Ɨ yɨpa wɨnɨnd re sɨn wuwond yɨr opmita pɨpmet wa, sɨn kea yɨpa negɨr wɨngawɨnga ke okati wɨko ngɨmngai wowaskitonda. Sɨ ɨtomb wɨko ngɨmngai re negɨr wɨngawɨnga ma danda kena opurena eyenawainonj rɨga wa warɨm aukam wɨgawɨga gasa gatab. Sɨ jogjog rɨga wulkɨp kɨma wuwenonj ti pɨlwa towaina wɨgawɨga gasa wumɨr okatam. Sɨ ɨngkenaemb ti yonggyamwarɨp ukoi wulkɨp imda eyenento. 17 Ɨ onggɨt ngɨmngayɨt ket Pol dɨde sɨn yɨmta nundokinonj, dɨde b'okta ara kɨma windenonj da, “Opimemb rɨga re pumbjog Godɨmna wɨko rɨga im. Ton yɨrkokar okatam nya e pɨtapɨta omnena yiyenyi wa pɨlwa.” 18 Ɨ ton jogjog bibɨr kɨma odede mɨle amnɨkeneninonj. Sɨ Pol ma sobijog na gar bebɨg awonj. Sɨ re ton yɨmta nundokinonj onggɨtyam mɨle omnɨka kɨma, Pol ket ti pɨlwa engendonj, dɨde ket negɨr wɨngawɨngand yomnonj da, “Kon mingaen Yesu Kerisomna nyɨ kɨma. Man opende ti pɨlke!” Seg odenja ket ɨtemb negɨr wɨngawɨnga opendonj ti pɨlke. 19 Ɨ onggɨt ngɨmngayɨmna yonggyamwarɨp kea tin yɨr wongo da yu tina wɨko ke wulkɨp omnɨkam nya re kemb b'ɨdok. Sɨ ton ket Pol ake Sila yɨmɨnd akato, ɨ ket ɨgnaɨgna eyo onggɨt taun ɨnyɨnyɨnd b'ɨsagɨkapu pɨpmet wa rɨkɨnd re taun yɨr ɨpka rɨga wekenonj. 20 Ɨ ket ton ten eyo onggɨt taun yɨr ɨpka rɨga wa pɨlwa de b'ɨsagɨkapu pɨpmet wa, dɨde endento da, “Osiemb rɨga re Ju rɨga i, ɨ tonsi ukoi bebɨg aramiteninya meraina taunɨnd. 21 Men re Roma rɨga im. Ajɨ ton ɨnsim mɨle pɨtapɨta amneninya rɨnsim re men Roma rɨgap ma rɨrɨr im okatam dɨde omnɨkam.” 22 Ɨ re rɨgap yepiya re wekenonj onggɨt b'ɨsagɨkapu pɨpmetɨnd utkundo towaina yɨt, ton yɨpand gɨlgɨl danda kɨma yɨt apurento towa pɨlɨnd negɨr ma b'ɨsagɨka omnɨkam. Sɨ onggɨt penaemb ket taun yɨr ɨpka rɨgap ten kobɨrgɨm atogɨko, dɨde rɨga engauto ten ɨraskam. 23 Ɨ re ton jogjogpyam kopa kɨma Pol ake Sila ɨraska seg amno, ton ket sɨbɨbmet wa ten aramito. Dɨde sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgand yingawo ten b'obogɨl yɨr ɨpkam. 24 Ɨ onggɨt sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgat onggɨt towaina b'ingawa yɨt rɨrɨrɨnd ten akatonj, dɨde ket eyonj yɨpa sɨbɨbmet wɨngɨrjog kok wa. Dɨde ton ket towaina pɨs danda kɨma ayɨnkak ke ejobɨkinonj wulɨm pɨlɨnd.

25 Ɨ yama re ket sɨdɨr yokatonj, Pol ake Sila yɨr opmitenonda, dɨde Godɨnd ewangaya ger atanginonda. Ɨ komkesa sɨbɨbmet rɨgap kea ten utkundeno. 26 Ɨ odedend ket ukoi jijɨg ikonj, dɨde ket kea komkesa sɨbɨbmet pɨpmet ukoi kana yɨjgɨndenonj, ɨ odenja ket komkesa sɨbɨbmet mora ɨpangkɨto, ɨ dɨde ket komkesa ɨjobɨki ayɨnkak re kea gorogoro aukɨto. 27 Ɨ re onggɨt sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgat utnyitonj yutunga ke, ton kea yɨr anginonj komkesa sɨbɨbmet mora ɨpangki. Sɨ onggɨt penaemb ton ket yɨpa geja giri yɨtrɨngatonj, ɨ ton singi awonj tilenggyam b'ɨpopɨm uj tama na, mop nokɨp ton ɨja na nony awonj da, “Kea komkesa sɨbɨbmet rɨga b'ɨkenanj.”‡ Roma gabmani gog ɨja naemb jɨ da ra sɨbɨbmet rɨga b'ɨtkeny, sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgat b'ogla onggɨtyam b'ɨkeni rɨgamna negɨr ma b'ɨsagɨka okas. Sɨ onggɨt penaemb ton moga awonj. 28 Ɨ re ton momta tilenggyam b'ɨpopɨm awonj, Pol ukoi ara kɨma tin yomnonj da, “Goro negɨrjog mɨle omnɨkɨm mor jɨwɨnd. Sɨn opima dɨkɨnd komkesa wekenyɨn.” 29 Ɨ pɨpmet re sɨbɨb na, sɨ onggɨt penaemb sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgat ngaya iyoyɨm arara aenonj. Ɨ re ket ngaya itiyawo, ton ket sɨbɨbmet wɨngɨr wa b'ɨgaronj, dɨde ket kaktɨtɨ kɨma sap otendonj Pol ake Sila towa wɨpɨnd. 30 Ɨ ton ket ten apendonj sɨbɨbmet bau wa, ɨ arkitonj da, “Wɨn ukoyam! Nangga b'ogɨl e kon omnɨken yɨrkokar okatam?” 31 Ɨ todaka mɨra yomnonda da, “Yonggyam Yesund gar ke utkunda ke yokate! Ra man tin gar ke utkunda ke okasɨt, God ɨta yɨrkokar takainy man dɨde moina rɨgawar yepim re wekeny moina metɨnd.” 32 Ɨ ton ket Yonggyamɨmna b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt usenenainonda yɨpand ti pɨlwa dɨde komkesa rɨga yepiya re wekenonj tina metɨnd. 33 Ɨ onggɨt sɨwɨnyɨnd re ton towaina yɨt utkundena seg aukɨto, ton ket ten eyonj wai ɨsekam. Seg ket odenja ton dɨde komkesa tina rɨgawar kea baptiso yokateno. 34 Ɨ re ton ten eyonj tina met wa, ton ket diyam awowɨm towa owou wɨp ke aramitawonj. Ɨ ton dɨde komkesa ti rɨgawar yepiya re wekenonj tina metɨnd, kea Godɨnd gar ke utkunda ke yokato, sɨ onggɨt penaemb ton ukoi sam aukɨto.

35 Ɨ ɨspari ke ket taun yɨr ɨpka rɨgap towa bage rɨga etmɨkurto sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgam pɨlwa, ɨ yomno da, “Osiemb rɨga nɨmog tapenjɨt!” 36 Ɨ sɨbɨbmet yɨr ɨpka rɨgat onggɨtyam towaina bage yɨt wumɨr yomnonj Polɨnd da, “Taun yɨr ɨpka rɨgap yɨt nɨtmɨkitai da man dɨde Sila topenjya sɨbɨbmet ke. Sɨ wɨn otade iwasya sɨbɨbmet ke! Ɨ wɨn ket menon yokata ngɨmbla kɨma!” 37 Ajɨ Pol taun yɨr ɨpka rɨgaina bage rɨga amninonj towanɨm usekam da, “Ton maka sowa pɨlɨnd negɨr ma b'ɨsagɨka yoramismi, ajɨ ton rɨga wa wɨpɨnd sɨn nipoumi, dɨde kwa ket sɨbɨbmet wa noramismi. Dɨde daka yu ton singi aukanj sɨn wɨgawɨga ewaikitam? Nayɨ, ma rɨrɨr e! Sɨn re Roma rɨga nyɨ kɨma i. Ajɨ b'ogla ra ton towalenggyam tui dɨde ket sɨn wang niyi dor.” 38 Ɨ re onggɨt bageyam rɨgap taun yɨr ɨpka rɨga wa pɨlwa wuwonj, ton kea ten wumɨr amnento onggɨtyam Polɨmna opureni yɨtkak. Ɨ re ton utkundo, ton ma sobijog na moga aukɨto, nokɨp Pol ake Sila endenonda da, “Sɨn re Roma rɨga nyɨ kɨma i. Sɨ ton ma rɨrɨr na sɨn nenegɨr kana nɨraskɨmi dɨde sɨbɨbmet wa noramismi b'obogɨl ɨsagɨki kesa.” 39 Sɨ onggɨt penaemb taun yɨr ɨpka rɨgap tuwonj sɨbɨbmet wa, ɨ ton ket b'obogɨl kear yɨt amneno Pol ake Sila. Ɨ dɨde ket ton sɨbɨbmet ke ten wang eyo bau wa odede b'arkita kɨma da, “Wɨn ket ɨrarya onggɨtyam taun.” 40 Ɨ re ton opendonda sɨbɨbmet ke, ton ekonda Lidiyam met wa, ɨ ademb de gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar adarinonda, ɨ dɨde ket b'ugowa yɨt amneninonda. Seg ket ton Pilipo taun ke yiwatonda.