Balua ya kutumbula ya Pauli kwa
Timoti
Ulongolelu
Chitabu cha 1 Timoti ndi balua yeyayandikwi na Mtumi Pauli kwa muwuliwa waki mwakemnaliwi Timoti. Chitabu cha 1 Timoti yihotoleka chayandikwi pagati ya mwaka 62-64 pamali kuvelekewa Yesu. Penapo yavilia papipi na mwishu wa kutama kwaki Pauli pamulima apa. Pauli na Timoti vaganini neju, hati lukumbi lwamahele Pauli amkemili Timoti mwana waki, Filimoni (musula ya 2:22 1 Timoti, musula ya 1:2, 1:18).
Yeniyi ndi balua yimonga pagati ya balua mcheche kuhuma kwa Pauli zeamyandikili mundu mwene pahala pa msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu. Balua zingi zidatu ndi 2 Timoti na Tito na Filimoni. Balua yeniyi ya 1 Timoti yina malagizu gamahele ndava ya kumfugamila Chapanga mumsambi wa vandu vevamsadika Kilisitu (musula ya 2:1-15). Na mambu geiganikiwa kuvya nago vachilongosi wa msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu (musula ya 3:1-13). Na kuvabesa vakotoka kuvayuwanila vawula vaudese (musula za 1:3-11, 4:1-5, 6:2-5). Yeniyi yilangisa Pauli cheamuwula Timoti muni avyai chilongosi wa misambi ya vandu vevakumsadika Kilisitu. Mubalua iyi ya 1 Timoti kuvili na malagizu gamahele ga kuvatangatila vachilongosi va lelu chaviganikiwa kulongosa lihengu mukila msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu.
Gegavi
Pauli itumbula kwa kumjambusa Timoti (musula ya 1:1-2).
Kavili Pauli ambesili Timoti ndava ya kuvayuwanila vawula vaudese (musula ya 1:3-11).
Pauli iyendelela kujova mwene cheakumsengusa Yesu Kilisitu (musula ya 1:12-19).
Kangi akumlagisa Timoti ndava ya kumfugamila Chapanga na ndava ya vachilongosi va msambi ya vandu vevakumsadika Kilisitu (musula ya 2:3).
Pauli imalakisila balua yaki kwa kumpela Timoti malagizu ga kumalakisa (musula ya 4:6).
1
1 Nene Pauli, mtumi wa Yesu Kilisitu kwa malagizu ga Chapanga msangula witu na Yesu Kilisitu huvalila yitu.
2 Nikuyandikila Timoti mwana vangu wa chakaka musadika.
Nikuganila ubwina wa Chapanga na lipyana na uteke kuhuma kwa Chapanga Dadi witu na Kilisitu Yesu Bambu witu.
Chilapu ndava ya vawula vaudese
3 Niyupa utama ku Efeso ngati chana kuyupili panahambayi Makedonia. Vavili vandu kwenuko veviwula mawuliwu gaudese. Vabesayi vandu avo. 4 Vajovela veleka luhumu zangali chindu na magono goha kuluwula mahina ga vagogo changali mwishu, ndi vevileta ndindani. Vikumtangatila lepi mundu yeyoha kuhenga lihengu la Chapanga lelihengeka musadika. 5 Chindu chivaha cha mhilu uwu ndi kukangamalisa uganu weuhumila mumtima wa msopi, mtima wa kugana kuhenga gabwina, na sadika ya chakaka. 6 Vandu vangi vakongiwi na kung'anamukila malongesi gangali utangatila. 7 Vigana kuvya vawuliwa va malagizu, nambu nakuchimanya chevakujijova vene amala mambu gevikangamalisa.
8 Timanyili kuvya malagizu gabwina, ngati mundu ilola cheyiganikiwa kulola. 9 Timanyili kuvya malagizu nakuvikiwa ndava ya vandu vabwina, ndi vandu vahakau, vangayidakila malagizu, vevakumbela Chapanga na vandu vangamuyogopa Chapanga, amala kumgundamila Chapanga, vandu vevakuvakoma vadadi na vanyina vavi, amala vakomaji vovoha vala. 10 Muhilu uvikiwi ndava ya vevikita ukemi na vagosi vevikita ukemi vene kwa vene, vevigulisa vandu, vaudese na vevilapa udese amala vovoha vangalanda mawuliwu gachakaka. 11 Mawuliwu aga gihuma mu Lilovi la Bwina genipewili na Chapanga muni niyikokosayi. Lilovi la Bwina lenili lihuma kwa Chapanga mweavi na ukulu na mweilumbiwa magono goha.
Lipyana la Chapanga kwa Pauli
12 Nikumsengusa Bambu witu Yesu Kilisitu mwenipelili makakala ndava ya lihengu langu. Nisengula ndava ya kunilola nene kuvya msadikika, anihagwili nimuhengela. 13 Hati peatumbwili pala namng'ahili na kumliga na kumvevesa, nambu Chapanga anihengili lipyana, ndava muni navili lepi na sadika kwakona, ndi namanyili lepi chenikita. 14 Nambu Bambu witu anipelili ubwina waki kwa umahele, anipelili sadika na uganu wetivili nawu mukuwungana na Kilisitu Yesu. 15 Majovo aga ndi gachakaka, na kangi uganikiwa kuyidakiwa, Kilisitu Yesu abwelili pamulima kuvasangula vevakumbudila Chapanga. Na nene ndi mbudanu kuliku venavo voha, 16 nambu Chapanga anihengili lipyana. Muni nene mwenavili nikumbudila Chapanga kuliku voha, Kilisitu Yesu alangisa ukangamala waki wangali mwishu muni kandahi nivya luhumu kwa vala vevakumsadika na kupokela wumi wa magono goha wangali mwishu. 17 Kwaki mwene mweavi Nkosi wa magono goha, mwangafwa, mwangaloleka na mweavili Chapanga mwene, kwaki kuvya kutopeswa na ukulu magono goha gangali mwishu! Ena.
18 Mwana vangu Timoti, nikugotolela lilagizu lenili kulandana na malovi ga ulota gegajoviki kadeni ndava yaku. Gatumila malovi ago gavyai vindu vya kukomenela ngondo bwina, 19 na uvyayi na mtima wa kukumbuka kukita gabwina. Vandu vangi nakuyuwanila maholo gavi ndi vakahalibisa sadika yavi. 20 Pagati yavi vavili Humenayo na Alekizanda, ndi nivatovili kwa kuvagotola mu mawoko ga Setani, muni vawuliwayi vakotoka kumliga Chapanga.