47
1 Pwen Yosep ara iya pe iya pwai iyata Kenon para Yisip ipa, “Tomo pe nali hu ara hukantali kol Kanaan pe hukansa. Husa yasura hu sipsip, mbulmwakau, pe iyapolo meltahu masih, pe mahapo hu tora kol Kosen.” 2 Pwen Yosep irakinima nalin hu mayimou pe iwiri hu pe iyapwaingani hu iya mbulmara kenon.
3 Pe Kenon para Yisip ara isike hu ipa, “Mbulya wawu ara tesah ndrokonan?”
Pe yihu pwai iya kili kenon hupa, “Namandran, yowu ara ndramat para pwokere hu sipsip, tehe tama yowu ngara hu kambusiy koluw.” 4 Pwen yihu pwai iyatan hupa, “Yowu nakoro kol iye hape na, paratesah, song ara ipwalngani kol Kanaan. Pe ndromwindriu, mepo anandrinahu sipsip towu, ara kinihipwen topwei. Namandran, kapa welem kisso towu, yowu namiliy para yowu kampwan kol Kosen.”
5 Pwen kenon ipwai iyata Yosep ipa, “Tamam pe nalim hu, ara hu kansa pwen, pe andre hu koro sura wou. 6 Pe wou alohongani hambut pwan hiyan masih hira hapeleheh iripo nondriya kol namandran Yisip, pe wou apwai kiyatahu para hu kampwan aliy. Kapa anamiliy, hiyan; aiki hu kampwan kol Kosen. Pe kapa hiyeh tahu lohongahu iman para hangna hu mbulmwakau, apwai katahu para hu kasa pe kapwokere hu mbulmwakau to yi.”
7 Pwen Yosep iwiri taman iya kili kenon, pe yiy itoholi kenon. 8 Pe kenon isike yiy ipa, “Hayou tam masahayeh?”
9 Pe Yakop ipwai iyatan ipa, “Hayou to urupo kol pwan ara sangat pe tingui opu. Hayou to ara mulai o, pe ngandrahan hape kopu. Hapeko, hayou ata tumbu hu ara soyon iya iramwaitini hayou to.” 10 Pwen Yakop itoholi kenon ihipwen, itali yiy pe iyau.
11 Iyamulan, Yosep imbusiy tehe kenon ipwai iyatan; pe iwiri taman pe nalin hu pe huya huye kol namandran Yisip. Pe iyki pwan iya kili hu iro nondriya kol mendreheh Rameses.* Eng: the district of Rameses; TP: long distrik bilong taun Rameses Pe pwan ara, ara hiyan iya, pe iramwaitini pwan masih hira nondriya kol Yisip. 12 Pwen Yosep ara ngara kinimnim kiyata ndrayen hu kiya anandrinai. Pe yiy ngara kiyuk anandrinai kiya kili taman, nalin hu, nambuyu nalin hu, pe noru nalin hu ara iwene hu ko.
Song namandran ipwalngani kol Yisip
13 Song namandran irorayah manau pe anandrinai masih para kol ara ihipwen. Tandrohongan ara ipwalngani kol namandran Yisip pe Kanaan. 14 Pe hu ndramat masih para kol Yisip pe Kanaan, singayai tahu masikene ara hupiye topwei iya sowa mbuwa youyou iro wum namandran mepo Yosep iro nimnim iyaliy. Pe Yosep iwiri topwe singayai ara pe iykiy iro seu ta kenon. 15 Pwen singayai tahu ndramat para kol Yisip pe Kanaan ara ihipwen masih, pe hu ndramat para Yisip huya kili Yosep. Pe hupwai iyatan hupa, “Wou ahang yowu anandrinai; kapa pwi, andre song namandran iye kipwalngani yowu, pe andre yowu kayos pe kamat koro mbulmaram! Asopwat yowu, paratesah, singayai towu masih ara kinihipwen topwei.”
16 Pwen Yosep ipwai ipa, “Kapa singayai tawawu kinihipwen, kiya, akawiri hu kan ta wawu kisa pe akasulye kaliy pe akapo anandrinai.” 17 Pwen yihu ya yuk hu hos, hu sipsip, hu meme, hu mbulmwakau, pe hu tongki tahu ara iya kili Yosep. Pwen hayou ara, ara huro mbusi tehen tora ko, pe huro po anandrinai.
18 Pwen pe hayou ara isayau pe humui huya kili Yosep pe hupwai iyatan hupa, “Namandran towu, yowu ara kanlahiy para kakulani hapesah mbulmaram pwi. Wou anwiri topwe singayai towu pe hu kan towu masih. Hapesah kinto pwi; melit malndra iripo ndron ara yowu ndramat pe pwene yowu ko. 19 Wou mbunandronge yowu ndramat kamat koro mbulmaram, pe yowu kasura pwene yowu ka mwomwan masih. Kiya, asowani yowu pe pwene yowu para kasulye anandrinai kaliy. Hiyan para kenon kiwiri yowu pe pwene yowu kaya pahandran. Akahang yowu mbuwa youyou pe andre yowu kanmat pwi, pe pwene yowu andre kinna mwomwan pwi.”
20 Pwen itandrohongan ara, Yosep isowani topwe pwan masih tahu Yisip. Yihu ndramat masikene para Yisip ara huiki topwe pwanehu masih ara iya pwane kenon; paratesah, song ara irayah namandran iya. 21 Pe Yosep ara imbusi hu ndramira Yisip masih ara husarayah ndramat para poya mbulya kenon, iro mbusungo kol sahin iya sahin para Yisip.† Ndramat hayah para tapaiwani nongna kol, ara hu ratuluwi nongan ara tehe toro: “Pe Yosep ara imbusi hu ndramat masih para kol Yisip pe hutali pwan tahu pe husa huro nondriya hu kol namandran.” Eng: Some translators think this verse means “he moved the people into the cities”; TP: “Na Josep i mekim olgeta manmeri long olgeta hap bilong Isip i lusim graun bilong ol na i go i stap long ol taun.” 22 Hapeko pwan tahu pris‡ Eng: priests opu ara Yosep kinsowaniy pwi; paratesah, kenon ngara kiyuk singayai kiya kili hu pris, pe yihu sowani anandrinai tahu iyaliy. Tehen tora ko pe hu pris kaniyki pwenehu kinna kili kenon pwi.
23 Pwen Yosep ipwai iya kili hu ndramat ipa, “Mahapo yo kunsowani pwan tawawu masih. Pe wawu ara kansarayah ndramat para poya mbulya kenon o mwaihei. Iye ara mbuwa youyou tawawu; akawiriy kaya pe akayahasiy kiya pinge wawu. 24 Pe kapa anandrinai kiro piyang kiman, pwen wawu kawiri piyang hasai iro nondriya piyang mayimisai pe akaikiy kiya kili kenon. Pe piyang mahaasai iro ndron ara ata wawu para akahas paiwe yi, pe para sohoya wawu pe noru wawu hu.”
25 Pwen hu ndramat hupwai hupa, “Namandran, wou ara asopwat yowu hiyan iya, pe mahapo yowu masih ropo hiyan o. Kapa welem kisso towu, pwen hiyan para yowu kasarayah ndramat para poya mbulya kenon.”
26 Pwen Yosep iyki pwandrendrehe handra pwokeyan, iya kili hu ndramat para Yisip pe pwandrendrehe ara ita ipo isa mannen mahapo.§ Nongan ara ipa “pwandrendrehe ara ita ipo isa mannen mahapo” ara kiniwong kinna lang torou mahapo pwi. Iwong iya lang mepo sehe ndramat iratuluwi nongan aro. Eng: The reference to the fact that this law of Joseph’s is “still in force today” does not refer to our modern time, but to the time when the writer wrote this book.; TP: Dispela tok “i kam inap nau” i no tok long taim bilong yumi. Nogat. Em i tok long taim bilong man i raitim dispela buk. Pwandrendrehe ara ipwai tehe hu kawiri piyang hasai kiro nondriya piyang mayimisai pe hu kaikiy kiya kili kenon. Hapeko pwenehu pris opu ara kenon kinwiriy pwi.
Yosep ipwatisingiy tehe andre kironi Yakop kiya Kanaan
27 Pe noru Yisrayel hu ara humpwan Yisip iro nondriya kol Kosen, pe huwiri pwan iho ariya. Pe hukun mbunah ara soyo-soyon iya pe ndromweyahu ara iya hitun iya.
28 Pe Yakop impwan Yisip hayou songui pe andrtoyoh (17), pe hayou tan masih iyawule ara irayah sangat haangui pe andrtoyoh (147). 29 Yiy ihingorowei tehe pakeh nakimat, pwen pe iyoh Yosep isa kili yiy. Pe ipwai iyatan ipa, “Kapa welem kisso to ndrokonan, kiya, aiki nimam kiya pahandra mbupo pe apwatisingiy ndrokonan kisa kili yo tehe andre ambusi hiyan iya kisa kili yo. Mbunaroni yo kuro Yisip. 30 Pe kapa kumat kasura tomo hu kanmat, pwen awiri nombuwe kiya mawen kol Yisip pe aroni yo kiyapolo tumbu hu.”
Pe Yosep isomwi yiy ipa, “Andre kumbusiy tehe apwai.”
31 Pe Yakop ipwai paiwe ipa, “Wou arandranga paingan tehe andre ambusiy ndrokonan tehe upwai.” Pwen Yosep irandranga paingan, pe Yakop itukuruhu pe payan iya pwan ndrita yokyok.
*47:11: Eng: the district of Rameses; TP: long distrik bilong taun Rameses
†47:21: Ndramat hayah para tapaiwani nongna kol, ara hu ratuluwi nongan ara tehe toro: “Pe Yosep ara imbusi hu ndramat masih para kol Yisip pe hutali pwan tahu pe husa huro nondriya hu kol namandran.” Eng: Some translators think this verse means “he moved the people into the cities”; TP: “Na Josep i mekim olgeta manmeri long olgeta hap bilong Isip i lusim graun bilong ol na i go i stap long ol taun.”
‡47:22: Eng: priests
§47:26: Nongan ara ipa “pwandrendrehe ara ita ipo isa mannen mahapo” ara kiniwong kinna lang torou mahapo pwi. Iwong iya lang mepo sehe ndramat iratuluwi nongan aro. Eng: The reference to the fact that this law of Joseph’s is “still in force today” does not refer to our modern time, but to the time when the writer wrote this book.; TP: Dispela tok “i kam inap nau” i no tok long taim bilong yumi. Nogat. Em i tok long taim bilong man i raitim dispela buk.