1 Dandu dùtù cusáhnû, nì cachi‑nè xì Esteban:

―¿A díví ñà‑ndáà nduá (xícachi nècuàchì jaàn), á coó?

2 Dandu nì naxiconihí Esteban, cachí‑nè:

―Mii‑nsiá, nècuàchì sahnú nchichí, cunini chii‑nsiá, ñánì, vàchi (cuàhìn nacani) nansa nì quida Dios ndiaha xi‑nda sànaha dècuèndè na iá ìì xìì‑ndà Abraham ñuu nani Mesopotamia. Tàñáha ga nadàma‑ne ndè ñuu Harán, dandu nì dàcùní Dios‑nè mii‑yá, 3 te dohó nì cachi‑yà xì‑né: “Nacoo‑ní ñuù‑ní yohó, te nacoo‑ní tnaha‑ní, quihin‑ní ichì cuahán‑nî inga ñuu icúmî dacuníˋ mii‑ní”. 4 Ñàyùcàndùá, nì quee‑ne ladu Caldea yucán, te nì sàà‑nè ñuu Harán. Te ñuu mà nì ndòo‑ne dècuèndè nì xìhì yua‑né. Dandu inga xichi nì càhàn tu Dios xì‑né, ñàyùcàndùá nì quihin‑ne ichì nì quesaa‑nè ñuu yohó ndé ndoo‑nda vichi. 5 Doco cónì sáha‑yanè ni‑iin ñuhù cunduu ñuhù xí mii‑né, ni siquiera iin ñuhù tìì. Doco nì cachi‑yà xì‑né ñà‑después cuàhàn‑yà dacútâhvì‑yánè inii ñuu yohó, te cucumi‑néà, mii‑né xì dèhe‑ne. Ducán nì cachi‑yà xì‑né, mate táyôo ni‑iin dèhe‑ne. 6 Te nì cachi stná‑yà ñà‑ìcúmí descendencia xi‑ne sàà‑nè cundoo‑ne inga ñuu xìcà ndé cuichuún uun‑ni nècuàchìmà‑né, nì cachi‑yà; te cuàhà ìcúmí‑nê ndoho‑ne quida nècuàchìmà, te cùmì cientu cuìà cundua. 7 Doco dohó nì cachi stná‑yà (xì Abraham mà): “Después icúmî dandohó stnáì nèhivì cuichuun‑xi tnaha‑ní ñuu xìcà mà, dandu caquee‑ne libre, ndixi‑ne cahvi‑né yùhù lugar yohó”, nì cachi‑yà. 8 Dandu nì quida stná‑yà iin tratu xì Abraham, nì cachi‑yà ñà‑ìcúmí tàhndè iin seña ìcà nsidaa dèhe ii‑né. Ñàyùcàndùá, na ní tùinuù dèhe ii‑né nani Isaac, dandu tìxi ùnà quìvì nì sàcùnihi seña ìcà‑vé. Daaní dèhe Isaac mà nani Jacob, nì sàcùtuu stná seña mà ìcà‑vé. Te divi‑ni ducán nì quida stná Jacob mà xì nsìhúxìn ùì dèhe ii‑né, divi nècuàchì nduú xìì‑ndà. 9 Te xìì‑ndà mà, nì cumbìdia ini‑nè sàhà ñani chii‑né nani José. Te ñàyùcàndùá nì dicò‑né nècuàchìmà nùù nèhivì cuàhàn ñuu Egipto. Doco Dios, nì cutnahá stná‑yà xì nècuàchìmà iá‑nè ñuu yucán, 10 nì dàyáha‑yanè nùù nsidaa tnùndoho nì xini‑nè. Dandu nì cunchichí‑nè nì quida‑yà, te nì ndòo manì‑né nùù rey Faraón ñuu Egipto yucán, vàchi mii‑yá nì chindee‑yánè. Te nì quida rey mà nombrar José ñà‑cunduu‑ne nècuàchì cu‑uì nùù‑té ñuu mà, dècuèndè nì cachì‑te ñà‑dandacú stná‑nè nùù nsidaa nècuàchì quidachuún vehe‑tè.

11 ’Daaní, nì quixi iin tnama inicutu ñuu mà, xì stná inii ñuu Canaán; iin tnùndoho cahnú nì sandua. Te xìì‑ndàmà, có‑nîhì gá‑nè ñà‑cutiacu‑nè. 12 Dandu nì xinitnùhu yua‑né Jacob ñà‑ìá trigu ndè ñuu Egipto. Ñàyùcàndùá, nì techuún‑né dèhe‑ne cuàhàn‑nè ñuu mà. Te primeru viaji nì sanduamà. 13 Daaní, viaji ùì nduá na ní dàtúi José mii‑né nùù ñani‑nèmà. Dandu nì cundaà ini rey Faraón índù raza nèhivì nduu José. 14 Te nì dàquìxí stná José iin razón ñà‑cùhùn stná yua‑né Jacob xì nsidaa stná tnaha‑ne. Te nsidaa nsidaa‑né ùnì dico sàhùn (75) nduú‑né. 15 Ñàyùcàndùá, nì sàà Jacob ñuu Egipto mà, te yucán nì ndòo‑ne dècuèndè nì xìhì‑nè, mii‑né xì nsidaa stná dèhe‑ne. 16 Doco después nì natavà xìì‑ndà iquì nsìi ma, te nihí‑néà màndixi‑ne ñuu‑nè yohó dècuèndè ndè iá ñuu tii Siquem, te yucán nì ndùxan ini iin cueva, divi cueva nì xiin xìì‑ndà Abraham nùù dèhe iin tiàa nani Hamor.

17 ’Daaní, nì cuyatni tiempu cuu ndisa ñà‑ndùá nì cachi Dios na ní càhàn‑yà xì Abraham daa. Te yáha ga nì nducuahà descendencia xi nècuàchìmà ndoó ñuu Egipto yucán; cuàhà sàstnùhù nì nanduu‑ne. 18 Dandu nì quìhvi inga rey dandacú nùù ñuu yucán. Te rey mà, cónì cúndáà inì‑te nansa (nì chindee) José antes. 19 Ñàyùcàndùá, nì dàndàhví‑te xìì‑ndà mà, nì quida quini‑tè xì‑né, nì dàndàcú‑te nùù‑né ñà‑nacoo nihni‑ne méè cuati xí‑né sàhà‑ñá cui‑vè. 20 Te divi tiempu mà nì tùinuù Moisés ñuhìví, te cudíì ini Dios sàhà‑vé. Cutu únì yòò nì ìa‑ve xì yuadíhí‑vê, 21 Te nì sàà hora icúmí‑nê nacoo nihni‑nevè, doco (nì càcu‑ve), vàchi nì ndacùhun iin dèheyoco rey mà‑vé. Te nì dàcuàhnú‑ñavé na iin dèhe‑ñà. 22 Dandu después nì dàcuàhá vàha‑ne nsidaa palabra nchichí ñuu Egipto yucán. Nì cutùha vàha‑ne càhàn‑nè sàhù, te nì ìa stná fama‑nè sàhà chuun nahnú nìsa quida‑ne.

23 ’Daaní, na cuáhàn‑nè xìnu‑ne ùì dico cuìà, nì nacani ini‑nè nùhù‑nè nàcòtò‑nè tnaha‑ne, divi nècuàchì xínduu (descendencia xi xìì‑né) Israel. 24 Te yucán nì xini‑nè iin tè‑Egipto dandohó‑te iin tnaha‑ne. Ñàyùcàndùá, nì nacuidahan‑né nècuàchìmà nùù tèmà, te nì nachitacùhá‑nè sàhà tnaha‑nemà, nì sahnì‑né tèmà. 25 Vàchi nì tuxi ini‑nè cuàhàn nsidaa tnaha‑ne cundaà ini‑nè ñà‑sàhà mii‑né icúmí Dios dacácu‑ya nsidanicuú‑né. Doco còó, cónì cácúndáà ini nècuàchìmà.

26 ’Daaní, inga quìvì‑mà tucu tu xicánúú‑né yucán, te nì xini‑nè itá ùì tnaha‑ne náâ stnahá. Ñàyùcàndùá, nì cuni‑nè nachindoviì‑né nècuàchìmà, te nì cachi‑nè xì nècuàchìmà: “Señores, ¿índù chuun caní stnahá‑nsiá? ¿Amádi iin‑ni ñaní xínduu‑nda?” 27 Dandu tiàa caní stnahama, nì chindaha níhní‑te Moisés, cachí‑te: “¿Ana nì cachi xì‑ní ñà‑dàndàcù‑ní nùù‑nsí? Còó, còò permisu nsidandaà‑ní chuun xi nsiùhù. 28 ¿A cuní‑nî cahnì stná‑ní yùhù nacua nì sahnì‑ní tè‑Egipto icu?” nì cachì‑te. 29 Dandu na ní inini Moisés ñà‑jaàn, nì xinudèhé‑nè cuàhàn‑nè ñuu Madián. Te yucán nì ndòo‑ne, te nì sàcùndoo stná ùì dèhe ii‑né.

30 ’Daaní, nì yàha ùì dico cuìà iá‑nè yucán, dandu iin quìvì xicánúú‑né ìcà yucù nani Sinaí, te nì xini‑nè xíxìn iin yutnù tìì. Te mahì ñuhu mà nì natùi iin ángel. 31 Ñàyùcàndùá, nì ndulocó‑nè sàhà ñà‑ndùá nì xini‑nè. Te na ní cuyatni‑ne ña‑cuàhàn‑nè cundehè váha‑ne, dandu nì tiacu‑nè cáhàn Stoho‑ndà Dios xì‑né, cachí‑yà: 32 “Yùhù nduí Dios. Cuisì yùhù nìsa cahvi xìì‑ní Abraham, xì Isaac xì Jacob”, nì cachi‑yà. Ñàyùcàndùá, nì quesaha Moisés quidí‑né, te yúhî‑nè cundehè gá‑nè. 33 Dandu nì cachi tu Stoho‑ndà Señor xì‑né: “Tavà‑ní ndìsàn‑ní, vàchi ñuhù ndé iin‑ní yohó, ñuhù íì nduá. 34 Cunaha‑ní, sànì xinì nansa ndohó nèhivì‑xí ndoó ñuu Egipto. Sànì tiacuì xítnana‑ne, te ndoho‑guá‑nè. Ñàyùcàndùá, sànì nui yohó ñà‑vàxi nacuaqui‑nè caquee‑ne ñuu mà. Pues vichi cúhùn‑ndà, vàchi cuàhìn techuín mii‑ní nùhù‑ní ñuu Egipto”, nì cachi Dios.

35 ’Ñàyùcàndùá, divi Moisés nduú ana nì techuún‑yá nùhù dandacu‑xi nùù tnaha‑nda, te dacácu‑ne nècuàchìmà, vàchi divi ducán nì ndacu nuù‑né nùù mii‑yá nì tùi mahì yutnù tìì mà, te indéhe‑yá nahi ángel. Pues divi‑ne nduú ana nì cahíchì ini tnaha‑nda daa na ní cachi‑nè: “¿Ana nì cachi xì‑ní dandacu‑ní nùù‑nsí? Còò permisu nsidandaà‑ní chuun xi‑nsi”. 36 Doco divi Moisés mà nduú ana nì tavà xì nècuàchìmà ñuu Egipto yucán, te nì quida stná‑nè cuàhà milagru fuerte ñuu mà, cuàhà milagru ndiaha. Dandu nùù Mar Cuahá, yucán nì cuu ga más milagru fuerte. Te inii ùì dico cuìà nì cuu ga stná milagru nùù yucù dàná (ndé nì xìcanuu‑ne).

37 ’Dandu después nì cachitnùhu Moisés inga palabra xì xìì‑ndà nècuàchì Israel mà, te dohó nì cachi‑nè: “Vàxi iin quìvì na icúmí Stoho‑ndà Dios cuàha‑ya iin tnaha‑nda chuun ndiaha càhàn cuenta xi‑ya ñuu‑ndà. Te nacua quidá yùhù, ducán icúmí quida stná ana icúmí quixi ma. Te icúmí‑nsiâ cahvi‑nsiá ñà‑ndùá cachi‑yà”, nì cachi Moisés.

38 ’(Ináhá‑nsiâ), divi Moisés nduú ana nìsa ìa yucù dàná yucán, cutnáhâ‑né xì nèhivì cuáhà nduú xìì‑ndà mà, te cutnáhâ stná‑nè xì mii‑yá nì càhàn xì‑né yucù Sinaí mà, divi mii‑yá indéhe nahi ángel. Te (ináhá‑nsiá, divi nùù mii‑yá) nì nìhì stná‑nè palabra xi vida ndiaha icúmí‑ndá chivàha‑nda.

39 ’Doco xìì‑ndà mà, còó, cónì cùní‑nè cunini‑ne Moisés. Nì cahíchì ini‑nè nècuàchìmà, vàchi cuisì cuní‑nè nùhù dahuun‑ne ñuu Egipto. 40 Te nì cacachi stná‑nè xì Aarón: “Quidayucùn‑ní iin ñà‑cunduu stoho‑ndà cundaca‑nda codònùù núù‑ndà, vàchi sàcuàhàn Moisés, te cutu ní tavà úún‑nèndó ñuu Egipto, te vichi có‑cùndáà ini‑nsì ndíà nì cuu xi‑né”, nì cachi nècuàchìmà. 41 Te divi quìvì yucán nì quidavàha‑ne iin chelù. Dandu nì sahnì stná‑nè quisì cunduu promesa nùù chelù mà, te cudíì gá ini‑nè, vàchi sànì quidavàha‑ne (iin ñà‑cahvi‑né). 42 Ñàyùcàndùá, nì naxicocuíìn ini Dios sàhà‑né, te nì nacoo uun‑yanè ñà‑quida‑ne ñà‑ndùú gustu xi‑ne cahvi‑né orá, xì yoo, xì sìtnúù. Ináhá‑ndá nì cuu ducán, vàchi dohó cachí‑yà nùù libru nì tiaa profeta sànaha ndé cachí‑yà:

44 (Dandu nì cachi gà stná Esteban palabra yohó):

―Na ní sandoo xìì‑ndà mà yucù, nìsa icumi‑né iin vehe sìcoto ndé nìsa cahvi‑né Dios. Vàchi nì dàndàcú‑yá nùù Moisés ñà‑quidavàha‑ne vehe ìì mà, te ndudava xì ñà‑ndùá nì dàcùní‑yànè antes. Ñàyùcàndùá, nì cuyucun vehe ma. 45 Daaní, después nì ndòa nùù dèhe xìì‑ndà mà. Te nècuàchìmà, nsidá‑néà nì quesaa‑nè xì Josué ladu nación yohó ndé nì sandoo nèhivì cuàhà inga raza. Doco nì cacuxio nèhivì mà nùù ñuu‑nè yohó, te nì nandua ñuu xìì‑ndà, vàchi nì chindee Dios xìì‑ndàmà ní taxi‑né nècuàchìmà. Ñàyùcàndùá, ñuu yohó nì ndòo vehe ìì mà inii tiempu dècuèndè tiempu xi David. 46 Te David mà, nì xini mànì Dios‑nè. Ñàyùcàndùá, nì xìcàn tàhvì‑né nùù‑yá, áma cuáha‑ya lugar quidayucun‑nè iin veheñùhu cahnú xí‑yá, vàchi divi‑ya nduú ana cahvi nsidaa descendencia xi xìì‑né Jacob. 47 Doco (màdì mii‑né, sino que dèhe‑ne) Salomón nduú ana nì nìhìtáhvì nì quidayucun xì veheñùhu cahnu‑ma.

48 ’Doco cunaha‑nsiá, cahnú Dios icúmí‑ndá, màdì cuisì veheñùhu ñuhìví yohó iá‑yà. Còó, vàchi ducán nì cachi stná iin nècuàchì nì càhàn cuenta xi‑ya sànaha, nì tiaa‑ne palabra yohó ndé cachí‑yà:

51 (Dandu nì cachi gà Esteban):

―Ndisa, ndee íní mii‑nsiá. Có‑nìhnú inì‑nsia Dios, vàchi nahi tè‑siùmí xínduu‑nsia, ñàyùcàndùá mà túha‑nsia cunini‑nsia. De por sí, xiní ùhì‑nsià Espíritu Ìì xí Dios; vàchi divi nacua nìsa quida xìì‑ndà sànaha, ducán quidá stná mii‑nsiá vichi. 52 Vàchi nècuàchì yucán, quini ga nì quida‑ne xì nsidaa nècuàchì nìsa cahàn cuenta xi Dios, nì sahnì‑né nècuàchìmà, mate nduú nècuàchìmà ana nì cachitnùhu ñà‑ìcúmí quixi mii‑yá ana ndàà cuisì inì‑xi. (Daaní, na ní quesaa‑yà), divi mii‑nsiá nì cahin xì‑yá, te nì sahnì‑nsiáyà. 53 De por sí, có‑cùní dahuun‑nsia chivàha‑nsia ley xi Dios, mate ángel ndiaha nì sàha xi‑nda ley mà. 54 ―Ducán nì cachi Esteban xì nèhivì yucán.

Dandu nèhivì iníní má, yáha ga nì caxidà ini‑nè, nì saxìndiàá stnahá nùhu‑ne. 55 Doco Esteban, chitu anima‑nè Espíritu Ìì xí Dios. Dandu nì indehè‑né dìquì‑xí ansivi, te nì xini‑nè tnúù ndiaha ndé iá Yua‑nda Dios, te yucán iín Jesús ladu cuahá‑yà. 56 Dandu nì cachi‑nè:

―Cundehè‑nsiá, nuná ansivi indéhí, te yucán ladu cuahá Yua‑nda Dios iín mii‑yá ana nduú Tnaha Ndiaha Nèhivì Ñuhìví.

57 Doco nèhivì yucán, ndee cána dana‑ne, te sadí ndahà‑né tùtnù‑né, cuàhàn nsidaa‑né carrera ndé iá nècuàchìmà. 58 Nì tavà‑ñàné ñuu mà ñà‑cahnì‑ñánê xì yùù. Te tiàa nì càhàn tnùhù sàhà‑né, nì tavà‑né dùhnù‑né, nì ndòa nùù iin tiàa chii nani Saulo. 59 Dandu nì quesaha‑né nì cani‑ne cuàhà yùù dìquì nècuàchìmà ñà‑cui‑nè. Doco mii‑né, nì ndacùcahan‑né Jesús, cachí‑nè:

―Stoho‑nsì Jesús, ¡sà‑ìá natnii‑ní anímè!

60 Dandu nì sàcuììn sìsì‑né, te nì ndàhì ndee‑né, cachí‑nè:

―Stoho‑nsì Señor, xícàn tàhví nùù‑ní ñà‑màsà quíhín cuenta‑ní sàhà cuàchi quidá nèhivì yohó xìˊ.

Te na ní nsihi nì cachi‑nè ducán, dandu nì ndàhvà‑ne ñuhìví, na ian nì quìdì‑nè.