1 Yakubu nuy matha meparu Kanananu, nungu thathiw kupa moeramoenu. 2 Ina Yakubuya apu thath kaziw ya. Wara nungu garkaz kazi Yoewsepa, mina kayn mabayg matha sebentin wathalayg, nuydh danal poethepu mamuyl a nanil kalmel nungu tukuypal, Bilawom a Zilpawom garkaz kazil. Palay nungu thathiw zagethaw yoepkaz a matha kedha ipi nungu. Nuydh Yoewsepa nungu tukuypal yadu palgamoeydhin thanamun thathipa, Yakubulpa kedha thana gegeyadh aymoedhin adhal zagethaw lagoenu. Thana nungungu kedha zoengu ubigigal.

3 Isoereyl* Isoereyl: nungu wara nel Yakubu. Yoewsepan mina koeyma maman mayparu, nungu tukuypal mamu maman mayginga. Minguz kedha, nuyn Yoewsepan nanga kazi madhin nuy Isoereyl mina koey gudal thathi sinubi thonara. Nuydh sodh koey kutha gethalnga aymoedhin Yoewsepalpa. 4 Thana nanga nungu Yoewsepan tukuypan imadhin thanamun thathin Yoewsepan koeyma maman mayparuy a thana mamu maman mayginga, thanamun ngoenakapul koey komalmayl Yoewsepalpa a thana nuyn kaliya thoeraypu a matha koey dharadh nubepa ya umamoeypu.

5 Wara kubilu nanga nuyn Yoewsepan pikin thayar a nuydh na nan piki umar nungu tukuypoepa nanga, thanamun kasa kay lak thabukir mina koeyza Yoewsepalpa. 6 Nuy Yoewsepa kedha, ‘Kurusipagemiw ngaw pikipa. 7 Ngalpa mura kalmel dharbaw lagoenu nanga ngalpa yaynanob kunaw koewnil woeydhamoeynguz kunaw apaw lagoenu; ngaw koewni nanga nanu geth lugithariz na wadhethulu matha siyanguz a ngithamun koewnil thanamun geth ngaw koewniya mura wadhwadhgam kasa kay kuykul pathidhamoeynguz ngaw koewnipa.’ 8 Thana nungu tukuypal nubepa kedha yapupoeybemidhin, ‘A! Na nginu wakaythoemamay kedha, ngin bangal kuyku mabayg aymoene a ngidh bangal minampu ngoeymulpa a?’ Kalanu thanamun kasa kay lak thabukir mina koeyza nungu pikingu a nuy thanamulpa midh nanga umay.

9 Kalanu Yoewsepan mamu lak nge pikin thayar, nuy kedha mulaydhin nungu tukuypoepa, ‘Ngoena kubilu lak pikin thayan, ngath pikin iman goeyga a moelpal a eleben thithuyl ngayapa kuykul pathidhamoeynguz.’ 10 Nuydh Yoewsepa nungu thathipa umadhin nan nungu piki, kasa kay kedha nungu thathi nubepa Yoewsepalpa yapoeybaydhin kedha, ‘Sena midh paru piki, ngi kasa nginungu koeyza aymipa. Na nginu wakaythamamay midh kedha nginu apu a nginu tukuypal a ngay mura bangal ngibepa kuykul pathidhamoeypu a ngin bangal thawmayparu a?’

11 Yoewsepan tukuypaw daniya balpudhay mina koeyza, kasa kay nungu thathin wakay thoemamipu muynu nungu ngoenakapoenu a pudhamoeypu nungu Yoewsepan pikipa.

12 Wara goeyginu thana Yoewsepan tukuypal ladhudhin Sekompa thanamun thathiw tetel uruypa danal poethaypa. 13 Isoereyl nuy Yoewsepalpa kedha muliz, ‘Ngaw ubi ngibepa Sekompa mabapa nginu tukuypan ngalaga nanga tetel uruyl danal pathepa.’† Isoereylan wara nel Yakubu. Nuy Yoewsepa kedha muliz, ‘Ngay buth pathepa.’

14 Yakubu, kedha, ‘Uzar, imaypa thana nginu tukuypal midh balbayginga a thana tetel uruyl midh lak balbayginga; ngi kay kalanu ngapa kuniya tidi ngayapa yadu thuraypa.’ Wa, nungu thathin nuyn wayadhin. Nungu yabugudiya Ebronaw padaw dhadha sakariya Yoewsepa mangaydhin Sekoemoenu. 15 Nuy kasa sike gurguy woelmay a nagay kedha Sekoemoenu, nuyn nanga garkazin imadhin. Nuy garkaz yapupoeybiz kedha, ‘Ngidh mabayg lumaypa?’

16 Nuy Yoewsepa kedha muliz mabaygoepa, ‘Ngath ngaw tukuypal lumepa, tetel uruyl ngaya nanga danal pathayngu. Ngi gar kay ngayapa mulepa kedha thana ngalaga?’ 17 Nuy senawbi mabayg kedha muliz, ‘Thana memayingu. Ngath kedha karngemingu, thana Dothanipa memayingu.’ Kalanu nuy Yoewsepa wagel uzaraydhin nungu tukuypoepa. Nuydh thana si Dothaninu gasamoeydhin.

18 Thana nanga nuyn imadhin nuy ka matha sigal ngapa woelmay. Nuy kay thanamuniya wagel kay mangepa, thana nubepa mathamoeypa ya umadhin. 19 Thana kedha mulemidhin kidhakidhan, ‘In boey ulaypa pikiw thoerayzig. 20 Ayawal ngalpa nuyn mathamaypa a nungu gamu kay ngalpa aygi maypa thoeyaypa. Ngalpa kay kedha mulemipa, thoeydhayl uruy nuyn mathamoengu. Kalanu bangal ngalpa nagemine na bangal nungu pikingu ngalpa miyay imane.’

21 Thanamun kuykuyg, Rewben nuydh karngemidhin thana midh nanga umamoeyr, nuydh nuthay aymoedhin Yoewsepalpa gudaz puydhaypa. Nuy kedha, ‘Ngalpalpa nubepa mathamaypa lawnga. 22 Ngalpa kay kasa nuyn aygi ngukiw maynu woenaypa in bupanu, wara zapa aymoeypa lawnga, nungu kulka payoewdhayg.’ Muynu nanga nungu Rewbenan nuthay Yoewsepalpa gudaz puydhaypa a kalanu kuniya wayan nungu thathipa.

23 Nuy nanga Yoewsepa thanamuniya mangaydhin nungu tukuypiya, thana nungu koey sodh pakadamoeydhin, nungu kuykuthal gethal sodh. 24 Kalanu thana nuyn Yoewsepan aygi maypa thayadhin.

25 Thana nanga ay purthar thana imaydhin Ismoeylalgal Giliyadhoengu tadir Aykupithupa. Thanamun kamelal rugan guray kapu ganul rugal a dhuray rugal kedha. 26 Yudha nuy kedha, ‘Na kay ngalpa za miyay gasampa ngalpa kay na nuyn uma mathampa a wara mulaypa lawnga. 27 Ngalpa kasa nuyn yoewdhaypa thanamulpa Ismeylgoepa, ngalpalpa nubepa wara zapa aymoeypa lawnga. Senaw mina ngalpan tukuyap, urapun kulka ngalpaniya.’ Nungu Yoewdhan tukuypal asimoeydhin nungu ubiya. 28 Senabi thonar zangu yoewdhay mabaygal, Midiyanalgal nanga sike yabay matha tadir, thana Yoewsepan tukuypan nuyn Yoewsepan adhapa madhin mayngu a kasa zapudh yoewdhadhin twenti silba bokadhzapupa Ismeylgoepa. Thana Ismeylalgan madhin Yoewsepan Aykupithupa. 29 Kedha nanga nuy Rewben ngapa maypa nuydh imadhin kedha, Yoewsepa sizi matha lawnga, nuydh koerkak badhan nungu rugal pakadamoeydhin. 30 Nuy Rewben koezi nungu tukuypoepa si nanga mangiz thanamuniya nuy kedha, ‘Yoewsepa mayngu matha lawnga! Ngath kay za miyay ayimpa?’

31 Kalanu thana nungu Yoewsepan tukuypan nani mathamoedhin a nungu Yoewsepan sodh kulkanu tharadhadhin. 32 Thana kalanu nan sodh thanamun thathipa madhin a kedha mulemidhin, ‘Ngoey ina imangu, ina nginu kaziw sodh a?’

33 Nuydh nanga ngurpadhin a kedha mulaydhin, ‘Wa, ina nungu sodh, Yoewsepan! Thoeydhayl uruyn mathamoedhin, ngaw kazi mina moegithap madhin.’ 34 Yakubu koerkak badhan nungu rugal pakadamoeydhin a awmaw rugan ubamoeydhin. Kalanu nuy mina koey kuykuthalnga nungu kaziw awmanu thanuraydhin.

35 Mura nungu kazil yoepkaz kazil a garkaz kazil imaypa kedha nuyn balbayg tidar kasa kay nuy ubigoesipu. Nuy kedha mulaydhin thanamulpa, ‘Ngay bangal lak umanga ngaw kaziw awmanu dhadhal.’ Nuy kay matha awmanu niparu, nungu kaziw Yoewsepan.

36 Senawbi thonara Aykupithunu Midiyanalgan Yoewsepan yoewdhadhin Aykupithu mabaygoepa, nubepa Pothipalpa Aykupithu mopakuyku getha doegam zagethaw mabayg.