1 Ku jɔl raandït käk Nhialic Ithipin thiëëc ëlä, “Yekë yith kek käk cï kɔckä yï gaany?” 2 Go Ithipin dhuk ku lueel, “Wek wärkiɛ̈ ku wämäthkiɛ̈, piɛŋkë wɛ̈tdiɛ̈! Nhialic Madhɔl yen ye leec raan ëbën, ëcï rot nyuɔ̈th wädan dït Abaram ɣɔn ŋot ciëŋ yen pan Methopotamia, wäär këc yen guɔ kök bï la ceŋ pan Ɣäran. Cäk 12:1 3 Ku yen Abaram ëcï Nhialic yɔ̈ɔ̈k ëlä, ‘Nyääŋ paandu ku kacku piny ku lɔɔr piny ba nyooth tënë yï.’ 4 Go Abaram wuɔ̈nden nyääŋ piny ku ler bï la ceŋ gen Ɣäran. Na wäär cï wun Abaram thou, go Nhialic Abaram yɔ̈ɔ̈k bï bɛ̈n ceŋ ë wun yen ciëŋ wek thïn ëmën. Cäk 11:31; 12:4 5 Acïn abaŋ piny cïï Nhialic yiëk Abaram, ku ëcï thɔn lɔn bï yen Abaram gäm ë piny kënë bï ya piɛnyde kek mïthken bï lɔ̈k dhiëëth aköldä. Tɛ̈wäär yen lëk Nhialic Abaram ë wɛ̈t kënë, ke Abaram ë cïn mïth cï dhiëëth. Cäk 12:7; 13:15; 15:18; 17:8 6 Nhialic ë cä Abaram yɔ̈ɔ̈k ëlä, ‘Miɛ̈thku aabï ceŋ wun thäi kɔ̈k run buɔt kaŋuan. Ku keek aabï ya aloony kɔc ë wun bï kek ceŋ thïn, ku aabï ya jöör apɛidït. Cäk 15:13-14 7 Ku ɣɛn abï kɔc kek bïk aa luɔ̈ɔ̈i mac, ku na la run juëc thök, ke keek aabï jäl ye wun kënë. Ku aabï bɛ̈n bïk ɣɛn bɛ̈n door ë tɛ̈n.’ B.bei 3:12 8 Ku ë tɛ̈ɛ̈n acï Nhialic lëk Abaram bï miɛ̈thke aa ŋoot, ku yen ë kïn ye nyuɔɔth lɔn cï kek dɔ̈ɔ̈r. Ku Abaram acï wënden Ithäk bɛ̈n ŋoot nïn kadhorou cök ciëën wäär dhiëëth ye. Ku ŋot Ithäk Jakop, ku ŋot Jakop wätke kathiäär ku rou. Aa kek wärken dït kuat Itharel ëmën.” Cäk 17:10-14; 21:2-4; 25:26; 29:31–35:18

9 “Wɛ̈ɛ̈t Jakop aake man mɛ̈nhden cɔl Jothep. Gokë ɣaac ku bï a lony pan Ijip. Ku Nhialic ë nhiar Jothep. Cäk 37:11, 28; 39:2, 21 10 Go Jothep kony bï puut bei kärɛc yiic. Na la Jothep ɣäth bɛ̈nyŋaknhom Ijip nhom, ke yïk Nhialic riɛl bï käŋ ŋic ku ye raan path. Go bɛ̈nyŋaknhom ruɔ̈k bï ya yen bɛ̈ny pan Ijip. Ku looi aya bï a yen tɔ̈ tueŋ käk paande yiic. Cäk 41:39-41 11 Ku cɔk ëcï tuɔ̈l pan Ijip ëbën ku jɔl a Kanaan. Ku yen cɔŋ kënë ëcï kɔc baŋ apɛi. Ee ril yic ku bï wärkuan dït miëth yök. Cäk 42:1-2 12 Nawën le Jakop piŋ lɔn tɔ̈ rap Ijip, go wätke kek wärkuan dït ëmën tooc ku bïk la. 13 Na ben wärkuan dït bɛn dhuk cäth yic rou, go Jothep rot tɛ̈t ke lɔn ë yen mɛ̈nhden ku jɔl bɛ̈nyŋaknhom Ijip manyde ŋic aya. Cäk 45:1, 16 14 Ku tuc thok wun Jakop, ku bï lɛ̈k wun kek manyden ëbën kathiärdhorou ku dhiëc bïk bɛ̈n Ijip. Cäk 45:9-10, 17-18; 46:27 15 Go Jakop jäl la, ku ë yen tɛ̈ cï Jakop ku wärkuan dït bɛ̈n la thou thïn. Cäk 46:1-7; 49:33 16 Gup wärkuan dït aake cï bɛ̈n la thiɔ̈k tɛ̈ cɔl Cikem, ku tɛ̈ cï ke thiɔ̈k thïn, ee ye piny ɣɔɔc Abaram wëëu tënë thäi cɔl Ɣämor. Cäk 23:3-16; 33:19; 50:7-13; Joc 24:32

17 “Na la nïn thiɔ̈k, nïn kek ke cï Nhialic ke Abaram yɔ̈ɔ̈k lɔn nadë ka la këpuɔɔth bï luɔ̈i ye, ke akuën kɔckuan ke tɔ̈ Ijip ëcï ye yic juak apɛi. 18 Ku ëcï rot looi bï bɛ̈ny dɛ̈t kuc Jothep pan Ijip mac. B.bei 1:7-8 19 Ku yen bɛ̈ny kënë ë ye wärkuan dït wëëŋ ku kuc ke ciëëŋ. Ku ye ke cɔl acuɛt miɛ̈thken roor ku bï mïth thou. B.bei 1:10-11, 22 20 Ku tɛ̈ɛ̈n ë yen ë dhiëëth Mothith, ku yen ë ye manh adhɛ̈ŋ tënë Nhialic, ku muk baai pɛ̈i kadiäk. B.bei 2:2 21 Ku nawën la cuat wïïr, go nyɛn bɛ̈nyŋaknhom la kuany ku muk ku looi ye manhde. B.bei 2:3-10 22 Mothith acï piɔ̈ɔ̈c tɛ̈cït tɛ̈ ŋic kɔc Ijip käŋ thïn, agut abï ya raandït tet ku ye raan ŋic käŋ apɛidït jam yith, ku jɔl a luɔi aya.

23 “Na la run Mothith ɣet thiärŋuan, go yenhom tak ku bï wämäthakën Itharel la tïŋ tɛ̈ ciëŋ kek thïn. B.bei 2:11-15 24 Tɛ̈wën cï yen wämäthakën la tïŋ, go raan tök keyiic yök ke nɛ̈k raan Ijip, go mɛ̈nhden näk kony, ku guur raande agut tɛ̈ nɛ̈k yen raan awën thär kek raande. 25 (Ee cï Mothith tak lɔn nadë ka bï kacke deet yic, lɔn bï Nhialic ye looi bï ke wɛ̈ɛ̈r bei loony yic. Ku akëckë deet.) 26 Naɣɔn nhiäk ke yök kɔc Itharel karou ke thär, go la ku dɔk ke. Ku jɔl ke yɔ̈ɔ̈k ëlä, ‘Piɛŋkë këdiɛ̈ wek röörkä. Wek aa kɔc ruääi. Yeŋö kuc wek ceŋ kamkun?’

27 “Go raan töŋ wën cï raan tiaam Mothith piɛ̈k wei, ku thiëëc ëlä, ‘Yeŋa cï looi ba ya bänyda. Ku ye bɛ̈ny dɛ̈t lëu ba luɔ̈ŋda luk? 28 Wïc ba ɣa nɔ̈k cïmën wäraköl nɛ̈k yïn ke raan Ijip?’ 29 Tɛ̈wën piŋ Mothith ë wɛ̈t kënë, go kat ku le ceŋ Midian. Ku acï bɛ̈n la dhiëth dhäk karou ë tɛ̈ɛ̈n. B.bei 18:3-4

30 “Wën cï Mothith ceŋ ruɔ̈ɔ̈n thiärŋuan Midian, go atuny Nhialic rot nyuɔ̈th ye. Ku atuny nhial ëcï Mothith tïŋ kecït bun dɛ̈p roor liɛɛt tɛ̈thiääk kek gɔn Thinai. 31 Go Mothith gäi kë cï tïŋ, ku cot rot but lɔ̈ɔ̈m ku bï tïŋ apath. Go röl Nhialic piŋ ke ye lueel, 32 ‘Ee ɣɛn Nhialic ye wärkuɔ̈n dït door. Nhialic Abaram, ku Ithäk, ku Jakop.’ Go Mothith riɔ̈ɔ̈c arɛ̈k bï lath ku cïï këwën ben döt. 33 Go Nhialic Mothith yɔ̈ɔ̈k, ‘Dɛ̈k war bei, rin tɛ̈ kɛ̈ɛ̈c yïn thïn, ee tɛ̈ thek. 34 Ɣɛn acï tɛ̈rɛɛc guum kackiɛ̈ thïn pan Ijip tïŋ. Ɣɛn acï dhiënden piŋ. Ku ɣɛn acï bɛ̈n ku ba ke bɛ̈n kony. Bäär ëmën, ba yï tuɔɔc Ijip.’ ” B.bei 3:1-10

35 Ithipin acï la tueŋ ke jam luk yic ëlä, “Mothith ëcï kɔc Itharel kuec bïk wɛ̈tde cïï piŋ. Ee cïk thiëëc ëlä, ‘Yeŋa looi yï ba ya bänyda ku ye luɔ̈kkua luk?’ Yen Mothith ë yen cï Nhialic tooc ku bï ya bɛ̈ny, ku ye raan kony Itharel. Ku yen abï atuny Nhialic cï rot nyuɔ̈th ye bun dɛ̈p yic, kony luɔide yic. B.bei 2:14 36 Yen Mothith acï kɔc Itharel wɛ̈t nhïïm bei Ijip ke loi käk jäŋ gɔ̈i pan Ijip, ku wäär teem wär aruɔ̈ɔ̈r, ku jɔl a wäär rëër kek ror liɛɛt run kathiärŋuan. B.bei 7:5; 14:21; Kn 14:33 37 Mothith ëcï kɔc Itharel yɔ̈ɔ̈k, ‘Nhialic abï we tuɔ̈c raan bï we bɛ̈n piɔ̈ɔ̈c wɛ̈tde, raan käk Nhialic tïŋ cïmën cï yen ɣa tuɔ̈c we. Ku yen raan bï tuɔ̈c we abï ya raan kuatdun.’ L.rou 8:15, 18 38 Mothith ë yen rɛ̈ɛ̈r kek kɔc Itharel ke ciëŋ ror liɛɛt. Ee rɛ̈ɛ̈r kek wärkuan dït. Ku jɔl a atuny nhial yen cï jam tënë ye gɔn Thinai nhom. Ee yen ye Nhialic yɔ̈ɔ̈k ku bï wɛ̈tden pïr akölriëëc ëbën bɛ̈n lɛ̈k kɔc. B.bei 19:1–20:17; L.rou 5:1-33

39 “Ku wärkuan dït aake cï kuec ku bïk wɛ̈t Mothith cïï piŋ, keek aakëc luui wɛ̈tde. Ku wïckë bïk dhuk Ijip. 40 Gokë Aron yɔ̈ɔ̈k, ‘Thäth ɣo jak bï ke aa ket tueŋ kɔc wat ɣonhïïm tɛ̈ ciɛth ɣok. Akucku yen kë cï rot looi tënë Mothith yen wäär wët ɣo bei Ijip.’ B.bei 32:1 41 Keek aacï mïläŋ thɔ̈ɔ̈th ke ye jɔŋ cït manh weŋ, ku loikë yai bï kek yanhden cïk looi aa door. Ku yekë jal näk. B.bei 32:2-6 42 Tɛ̈ɛ̈n Nhialic acï yekɔ̈u bɛ̈n wɛ̈l ke. Ku pɛ̈l ke bïk aa kuɛl tɔ̈ nhial kek yekë door, cïmën cï ye gɔ̈t athör kɔc käk Nhialic tïŋ yic ëlä,

44 “Wärkuan dït aake la Duël yen ye nyuɔɔth lɔn nadë ke Nhialic arɛ̈ɛ̈r ke ke ror liɛɛt. Duël acï yïk tɛ̈cït tɛ̈ cï Nhialic ye lɛ̈k Mothith thïn, cï looi tɛ̈cït tɛ̈ cï ye nyuɔ̈th Mothith thïn. B.bei 25:9, 40 45 Ku yen duël kënë ëcï wärkuan dït aa thɔ̈n miɛ̈thken wäthɛɛr, agut tɛ̈ bïï Jocua ye ë piny cuk bɛ̈n rum tënë kɔc ke la ye. Wäär ye Nhialic ke cuɔp wei tɛ̈ bïï ɣok. Ku jɔl duël rëër agut wäär ye Debit bɛ̈nyŋaknhom. Joc 3:14-17 46 Debit ë nhiɛɛr Nhialic. Ku ëcï Nhialic thiëëc ku bï puɔ̈l bï luak yïk, luaŋ bï Nhialic Wundït Jakop ceŋ thïn. 2Tha 7:1-16; 1Lëk 17:1-14 47 Ku ë Tholomon yen acï luak bɛ̈n buth. 1Bŋ 6:1-38; 2Lëk 3:1-17

48 “Ku yen Nhialic Madhɔl acie ceŋ ɣööt yiic ɣööt ke yïk. Cïmën ye kɔc käk Nhialic tïŋ ye luel ëlä,

51 “Tɛ̈ril wek nhïïm thïn! Wek aacï kuec bäk wɛ̈t Nhialic cïï piŋ, rin thöŋ wek puɔ̈th kek kɔc këc Nhialic gam cïmën wärkun dït thɛɛr. Wek aacï kuec bäk wɛ̈t cï Wëi Nhialic lɛ̈k we cïï gam. Ith 63:10

52 “Le raan käk Nhialic tïŋ cï wärkuɔ̈n dït puɔ̈l ke këckë nɔ̈k? Wärkuɔ̈n dït aacï kɔc cï Nhialic tooc nɔ̈k, kɔc ke cie ya lueel lɔn raan bï kë wïc Nhialic bï looi, abï bɛ̈n. Ku ëmën yen acäk gaany ku acäk cɔl anäk. 53 Aa wek cï lööŋ Nhialic thɔn, lööŋ kek ke cï atuny nhial thɔ̈n wärkuɔ̈n dït. Ku keek aa kɛ̈ckë ke gam!”

54 Tɛ̈wën piŋ bäny luk wël Ithipin, gokë puɔ̈th riääk apɛidït ku kackë kethook tënë ye. 55 Ku yen Ithipin ëcï Wëi Nhialic thɔ̈ŋ guɔ̈p, go yenyin wɛl nhial ku dɛɛi, ku tïŋ riɛl dïït Nhialic, ku tïŋ Jethu aya ke kääc Nhialic lɔ̈ɔ̈m köŋ cuëc.

56 Go Ithipin bäny luk yɔ̈ɔ̈k jalkë tïŋ, “Ɣɛn acï nhial tïŋ ke liep yethok, ku ɣɛn acï Manh Raan tïŋ ke kääc Nhialic lɔ̈ɔ̈m köŋ cuëc.”

57 Go bäny luk keyïth kum ku reelkë apɛi. Ku riŋkë Ithipin guɔ̈p, 58 Ku ɣɛ̈thkë aɣeer geeu ku lek biɔ̈ɔ̈k aleel agut tɛ̈ thou yen. Kɔc kek ke näk ye aake cä alɛ̈thken nyäŋ riënythii cɔl Thawul ku bï ke lɔ̈k tiit. 59 Keek aacï Ithipin jäl biɔ̈ɔ̈k aleel, ku Ithipin ë ye Nhialic cɔɔl, “Bänydiɛ̈ Jethu, lor wɛ̈ikiɛ̈!” 60 Ithipin ëcï yenhiɔl guɔ̈t piny ku lueel ke cie röl jɔt apɛidït, “Nhialic! Duk ke gäk kërɛɛc cïk luɔ̈i ɣa!” Wɛ̈t kënë acï lueel, ku thou nyin yic. Nääk cï Ithipin nɔ̈k ëcï raan cɔl Thawul gam. Ku mony cɔl Thawul ë tɔ̈ thïn. Ku yeen ëcï lɔn nɛ̈k Ithipin gam.