9
O Yeesu tonkaa mí nì-kenínia pírú ɲun
(Matiye 10.5-9, 11-14; Maaki 6.7-13)
O Yeesu von mí nì-kenínia pírú ɲun á nɔn ho dàńló lè le ɲii ɓa yi, à ɓa wé kĩ̀kã́náa ɓa cĩ́náwa yi á mún wɛɛ́ráa mu vã́mú lè mí sìíwà. O tonkaa ɓa le ɓa vaa bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo à mún wɛɛ́ ɓa vánvárowà. Bìo kà lé bìo ó o henía nɔn ɓa yi: «Mi yí ɓua hàrí dɛ̀ɛ à láráa ho wɔ̃hṹ. O ɓúi yí ɓua bũ̀in-za, tàá puure, tàá bè-dínii. Mi yàá pá yí ɓua wárí. O ɓúi yí ɓua báká ɓúi à séení hìa ó o zã́. Mi wé vaá làara nùpue na wán, à wón zĩi lé dìo mi kɛɛní yi fúaa mi léró ho lóhó mu yi. Mi wé vaá zon lóhó na yi, ká bìa wi ho yi pã́ mi bìo, ká mi wee lé ho yi, à mi púaa mi zení khṹnkhũnì kúia bĩ́n.* Mi loń Matiye vũahṹ 10.14 Á bṹn ǹ zéení làa bán le ɓa wó khon.» Á ɓa ɓɛ̀n wà dén ɲii so wán á vaá wee hɛ́ɛ bue le Dónbeenì bín-tente, á mún wee wɛɛ́ ɓa vánvárowà hã lórá lè mí dà-kéní kéní yi.
O Heroode hácírí yáara a Yeesu bìo yi
(Matiye 14.1-2; Maaki 6.14-16)
Bṹn bìowa so na wee wé kà ɓúenɓúen ó o *Heroode na ɓa bàrá ho kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán ɲá á mu lùnkaa o yilera, lé bìo ɓa ɓúi wee bío le lé o Zãn Batiisi vèera. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le lé o *Elii bĩnía ɓuara. Ɓa ɓúi yàá ɓɛ̀n wee bío le mu lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní lé yìa vèera. Ká a Heroode wón wee bío mí yi: «O Zãn á ĩnɛ́n ĩ bɛɛre nɔn le ɲii á ɓa kúio ɲúhṹ. Ó o nìi mu na ɓɛ̀n wee wé bṹn bè-beera so na à ĩ ɲá bìo lée wée coon?» Ò o wã́a wee cà ò o mi a Yeesu wán konloon.
O Yeesu díinía ɓa nùpua na po muaaseé hònú
(Matiye 14.13-21; Maaki 6.30-44; Zãn 6.1-15)
10 Bìo ó o Yeesu tonkarowà bĩnía ɓueé dɔ̃n á bìo ɓa wó ɓúenɓúen á ɓa lá fɛɛra nɔn wo yi. Bṹn mɔ́n ó o fó ɓarɛ́n mí dòn á ɓa khɛ̀ra van lè ho lóhó ɓúi na ɓa le Bɛtesayidaa cɔ̃́n. 11 Á bìo ɓa zã̀amáa zũna mu, á ɓa bò a mɔ́n. Ó o Yeesu mɔn ɓa ó o yèrèmáa sã́ ɓa yahó, á wee bío le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo na ɓa yi. Á bìa wee cà le lòn-heɓúee ó o mún wɛɛ́ra. 12 Bìo ó o nì-kenínia pírú ɲun mɔn à le wii wee tè, á ɓa vá ɓueé ɓó a yi à ɓa bía làa wo: «Bío na ɓa zã̀amáa yi le ɓa lɛ́n va hã ló-zàwa lè hã manawà na sùaráa hen à vaa làa, à mún yí mu bìo dí. Lé bìo á hen na wa wi yi á lóhó yí sùaráa yi, dɛ̀ɛ woon mía hen.» 13 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n miten na mu bè-dínii ɓa yi.» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Búurú bi-zàwa bìo hònú làa cezàwa bùaa ɲun mí dòn lé bṹn wi wa cɔ̃́n hen, tàá fo le wa lɛ́n vaá yà ho dĩ́nló à ɓuee na ɓa nì-kúii na kà yi le?» 14 Lé bìo á ɓa báawa na wi bĩ́n mí dòn mu zoǹ á à yí ho muaaseé hònú síi. Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi sanka ɓa nùpua le ɓa kɛɛní lè mí kuio ho ɓúará-ɲun làa pírú pírú wán.» 15 Á ɓa hĩ́nɔn sankaa ɓa á ɓa ɓúenɓúen karáka. 16 Ó o Yeesu wã́a fó ho búurú bìo hònú lè ɓa cezàwa bùaa ɲun mu á ɓuan ò o hóonía mí yahó yòó dá ho wáayi, ò o dó le Dónbeenì bárákà mu bìo yi. Bṹn mɔ́n ó o cɛ̀ɛkaa mu nɔn mí nì-kenínia yi le ɓa dá lè ɓa zã̀amáa. 17 Á ɓa ɓúenɓúen dú sù, á bìo ká á ɓa khuiira á mu sú hã sàkíwá pírú ɲun.
O Piɛre le o Yeesu lé o Krista
(Matiye 16.13-21; Maaki 8.27-31)
18 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu khɛ̀ra vaá wee fìo, ò o nì-kenínia wi bĩ́n, ó o tùara ɓa yi: «Ɓa nùpua wee bío webio ĩ dã́ní yi?» 19 Á ɓa bía: «Ɓa ɓúi le fo lé o Zãn Batiisi, ɓa ɓúi le fo lé o Elii. Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na yáanía nì-kéní ɓúi na vèera.» 20 Ó o Yeesu bĩnía tùara ɓa yi: «Ká minɛ́n cɔ̃́n á mi le ĩ lée wée?» Ó o Piɛre bía: «Fo lé o *Krista na le Dónbeenì tonkaa.» 21 Ó o bía bìo kà henía nɔn ɓa yi: «Mi yí vĩ́ vĩ́ bío mu le nùpue ɲí dɛ́.» 22 Ò o pá bĩnía bía nɔn ɓa yi: «O *Nùpue Za ko ò o lò be. Ɓa nì-kĩ́a, lè le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása, lè ho *làndá bìo zéenílowa á à pĩ́ a. Ɓa à na a ɓa à ɓúe, ká hã wizooní tĩn zoǹ ó ò vèe.»
O Yeesu wee bè yi kaka
(Matiye 16.24-26; Maaki 8.34–9.1)
23 Bṹn mɔ́n ó o yèrèmáa wee bío làa bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen: «Yìa wi ò o bè miì, à ɓànso khí mí kùrú sĩi bìo wéro yi, ká a wé lá mí *kùrùwá pĩ̀ Mi loń Matiye vũahṹ 10.38 lè hã wizooní ɓúenɓúen, à bèráa miì. 24 O nùpue na wi ò o kã̀ní mí mukãnì, wón á à vĩ́iní le. Ká yìa màhã́ tà le mí ì vĩ́iní le ĩnɛ́n bìo yi, wón á à kã̀ní le. 25 O nùpue lá yú ho dĩ́míɲá bìo ɓúenɓúen ò o khon le mukãnì binbirì yi, tàá o bìo yáara ɓúenɓúen, se lé ho cũ̀nú yɛ́n á ɓànso yú? 26 Yìa wee nìyi ĩnɛ́n lè ĩ bíoní bìo yi, ó o Nùpue Za ɓɛ̀n mún khíi nìyi ɓànso bìo yi ká a khíi bĩnía ɓuara lè mí cùkú beenì, là a Maá Dónbeenì lè mí wáayi tonkarowà cùkú beenì yi. 27 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìa wi hen tĩ́ahṹ, á ɓa ɓúi wi yi á máa hí ká ɓa yí mɔn le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.»
O Yeesu miníkaa le ɓúee wán
(Matiye 17.1-8; Maaki 9.2-8)
28 Bìo á bṹn ɓúenɓúen bía khĩína, wizooní bìo hètĩn bṹn mɔ́n ó o fó a Piɛre là a Zãn, là a Zaaki á yòoraráa le ɓúee wán á wà yòó fìo. 29 Pã̀ahṹ na ó o wee fìo yi, ó o yahó dĩ̀ndĩ̀n miníkaa, á sĩ̀-zĩ́nia mún yèrèmáa wee ɲuiíka kũ̀iákũ̀iá. 30-31 Yìo ɓueé tĩ à nùpua nùwã ɲun ɓúi dĩ̀n là a Yeesu ho wáayi cùkú beenì yi á wee tà hã láakáwá làa wo. *Ɓa lé o Mɔyiize là a *Elii. O Mɔyiize bìo wee zéení ho Làndá bìo o Isirayɛɛle nìpomu cɔ̃́n. Ká a Elii bìo bṹn wee zéení le Dónbeenì bíonì tã́níló bìo. O Yeesu lé yìa ɓɛ̀n ɓueé tiíra mu mí cúa-ɲun ɲii. Hã láakáwá na ɓa wee tà lé o Yeesu bìo na ó o ò va ho Zeruzalɛɛmu á vaá hí á à tiíráa ho tonló na ó o ɓuara bìo yi ɲii. 32 Bṹn ɓúenɓúen wee wé ká a Piɛre lè mí ninzàwa dũma kákáká. Bìo ɓa sĩ̀na á ɓa mɔn o Yeesu cùkú beenì lè ɓa nùpua nùwã ɲun na páanía dĩ̀n làa wo. 33 Pã̀ahṹ na á ɓa nùpua mu le mí ì lɛ́n, ó o Piɛre wã́a yí zũ bìo o ò bío, ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mu wó se á wa wi hen. Wà à tá hã bùkú-zàwa bìo tĩn: Ũnɛ́n dà-kéní, o Mɔyiize dà-kéní, o Elii dà-kéní.» 34 Pã̀ahṹ na ó o wee bío yi, á le dùndúure ɓúi yòó ló lii pon ɓa yi. Bìo ó o nì-kenínia mɔn bṹn, á ɓa zã́na. 35 Á mu tãmu ɓúi sã wee ɲí le dùndúure mu yi: «Yìa kà lé ĩ za na á ĩ mɔn léra. Mi wé ɲí a cɔ̃́n.» 36 Bṹn tãmu so bío vaa véeníi, á ɓa le mí ì loń ò o Yeesu dĩ̀n mí dòn. À lá bṹn ɲii wán á ɓarɛ́n ó o ɓúi yí bía bìo ɓa mɔn yí nɔn nùpue yi hùúu.
O Yeesu wɛɛ́ra a háyónza na ó o cĩ́ná wi yi
(Matiye 17.14-18; Maaki 9.14-27)
37 Mu ɓàn tá na lée tɔ̃n ká ɓa ló le ɓúee wán wee lii, á ɓa zã̀amáa lée sã́ a Yeesu yahó. 38 Ɓa nì-kúii mu tĩ́ahṹ á nìi ɓúi dĩ̀n dĩ̀n ò o wãamaa yi: «Nì-kàránlo! Ĩ wee yanka fo, loń ĩ za bìo yahó yi; lé orɛ́n mí dòn lé yìa á ĩ ton kã́ɲaa yi. 39 Cĩ́ná ɓúi wi o yi, á wee dĩ̀n dĩ̀n fé wo dé, ò o wé wãama ká a táará, à ɲinsã-khùankhúa wé lé. Mu wee wé hĩ́ní o wán túntún. Hen ká mu hĩ́nɔn o yi à mu bío le mí ì khĩí ká a día sùrɛ̀n lòn nì-hío. 40 Á ũ nì-kenínia á ĩ yàá fèra yú á yankaa le ɓa ɲa a lén wo yi, ká ɓa màhã́ yí dàńna mu.» 41 Ó o Yeesu bía: «Mi zuia nùpua ɓɛ̀ntĩ́n yí máa dé mi sĩa le Dónbeenì yi bìo bon, á mi mún yí máa ɲí hàrí dɛ̀ɛ. Mi wee leéka le ĩ kɛɛní làa mia á wé è kàrán mia fúuu le?» Bṹn mɔ́n ó o mún bía là a nìi: «Ɓua ũ za mu à ũ ɓuen le ĩ loń.» 42 Bìo ó o háyónza vá wà ɓueé sùará a yi, ó o cĩ́ná mu tĩ́n fó a dó ho tá yi ó o lii wee dá kɛ̀kɛ̀kɛ̀. Ó o Yeesu kĩ̀kã́a o cĩ́ná mu yi le o lé, ò o wɛɛ́ra a yàrónza nɔn ɓàn maá yi. 43 Á bìa wi bĩ́n ɓúenɓúen can dĩ̀n le Dónbeenì na dá mu bìo ɓúenɓúen pànká na ɓa mɔn bìo yi.
O Yeesu wee bío mí húmú lè mí vèeró bìo
(Matiye 17.22-23; Maaki 9.30-32)
Bìo ɓa lè mí nì-kéní kéní dĩ̀n wee loń mu bè-beera na ó o Yeesu wó kà, ó o yèrèmáa wee bío lè mí nì-kenínia: 44 «Hã bíoní na á ĩ ì bío ò na mia á mi ɲí à ɓua mi yiwa: O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa nùpua níi yi.» 45 Le bíonì mu ó o nì-kenínia yí ɲá ɲúhṹ sese, le kúará á tun ɓa yi, lé bṹn nɔn á ɓa yí zũ le ɓàn ya-tente, á ɓa mún hézã́na mu bĩní tùaró làa wo.
Lée wée po bìa ká?
(Matiye 18.1-5; Maaki 9.33-37)
46 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi á à zũńnáa yìa po ɓa ɓúenɓúen. 47 Bìo ó o Yeesu zũna ɓa yilera, ó o vaá fó a háyónza ɓúi ɓueé bàrá mí nìsã́ní 48 ò o wee bío làa ba: «Nùpue lée nùpue na ɓuan o háyónza na kà sese ĩnɛ́n bìo yi, se lé ĩnɛ́n á ɓànso mún ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi se, se wón mún ɓuan yìa tonkaa Mi sese. Lé bìo á yìa bìo ɲúhṹ mía mi ɓúenɓúen tĩ́ahṹ wón lé yìa po minɛ́n na ká.»
Yìa yí máa fi làa mia se wón sã̀ mi ɲii
(Maaki 9.38-40)
49 Ó o Zãn lá le bíonì ò o bía: «Ɲúhṹso, wa mɔn o nìi ɓúi ò o wee ɲa ɓa cĩ́náwa lè ũ yèni, á wa lá wi wa hè o, lé bìo ó o mía wa kuure yi.» 50 Ó o Yeesu bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Mi yí hè o, lé bìo á yìa yí máa fi làa mia se wón làa mia lée dà-kéní.»
Ho Samarii lóhó ɓúi nùpua yí tà a Yeesu bìo
51 Bìo ó o Yeesu léró ho dĩ́míɲá yi pã̀ahṹ wà ɓueé sùará, ó o hã̀ mí sĩi ò o le mí wã́a à lɛ́n á à va ho Zeruzalɛɛmu. 52 Ó o fèra tonkaa ɓa nùpua á ɓa dú a yahó. Á ɓa wà vaá zon ho *Samarii lóhó ɓúi yi le mí zoó wíoka le lùe á à ká làa wo. 53 Á ho lóhó mu nùpua pã́ le o máa làa mí wán, lé bìo ó o vɛɛnì yahó sã́ ho Zeruzalɛɛmu. 54 Bìo ó o Zaaki là a Zãn mɔn mu kà, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, fo le wa bío le ho dɔ̃hṹ lé ho wáayi à lii cĩ̀í ɓa ɓúe ɲúhṹ le?»§ Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Làa bìo ó o Elii hĩ́a wóráa mu bìo síi.» 55 Ó o Yeesu yèrèmáa khíi zá làa ba.* Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Le hácírí na wee ɲàa mia dé bìo kà yi á mí yí zũ sìí. O Nùpue Za ɓuara ɓa nùpua kã̀níló bìo yi ká a yí ɓuara ɓa ɓúeró bìo yi.» 56 Bṹn mɔ́n á ɓa wà van ló-veere.
Yìa le mí ì bè o Yeesu bìo
(Matiye 8.19-22)
57 Pã̀ahṹ na á ɓa wi ho wɔ̃hṹ wán, ó o nìi ɓúi vaá ló ɓueé wee bío là a Yeesu: «Ĩ ì bè foǹ á à varáa hã lùa ɓúenɓúen na á ũ wee va yi.» 58 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ɓa cawanwà yú hã kãna wee zo, á ɓa ɲínzàwa mún yú hã lɛnna. Ká a *Nùpue Za wón màhã́ yí yú ho lahó na ó o dà à vũń yi.»
59 Ó o Yeesu bĩnía bía làa ɓúi: «Ɓuee bè miì.» Á wón bía làa wo: «Ĩ ì bè foǹ. Ká ũ màhã́ día le ĩ vaa nùu wàn maá vé.» 60 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día le ɓa nì-hía à nùu mí nì-hía, ká ũnɛ́n vaa bue le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo.»
61 Ó o ɓúi pá bĩnía bía làa wo: «Ɲúhṹso, ĩ ì bè foǹ, ká ũ màhã́ día le ĩ vaa dé wàn nùwã cãawése vé à ĩ bĩní ɓuen.» 62 Ó o Yeesu bía làa wo: «Yìa wee và lè mí nàwa sũ̀nɓúahó ká a yèrèmá khíi loń lè mí mɔ́n, wón yí ko lè le *Dónbeenì bɛ́ɛnì.»

*9:5 Mi loń Matiye vũahṹ 10.14

9:23 Mi loń Matiye vũahṹ 10.38

9:30-31 O Mɔyiize bìo wee zéení ho Làndá bìo o Isirayɛɛle nìpomu cɔ̃́n. Ká a Elii bìo bṹn wee zéení le Dónbeenì bíonì tã́níló bìo. O Yeesu lé yìa ɓɛ̀n ɓueé tiíra mu mí cúa-ɲun ɲii.

§9:54 Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Làa bìo ó o Elii hĩ́a wóráa mu bìo síi.»

*9:55 Le Dónbeenì bíonì vɔ̃nna ɓúi yi á bìo kà lé bìo túara sã̀ le bíonì mu ɲii: «Le hácírí na wee ɲàa mia dé bìo kà yi á mí yí zũ sìí. O Nùpue Za ɓuara ɓa nùpua kã̀níló bìo yi ká a yí ɓuara ɓa ɓúeró bìo yi.»