4
O Yeesu kúará lénló bìo
(Matiye 4.1-11; Maaki 1.12-13)
Le Dónbeenì Hácírí pànká wi o Yeesu wán. Ó o wã́a ló ho Zurudɛ̃n yi lée wà, á le Dónbeenì Hácírí lɛ̀ɛnía wo vannáa le dùure yi. Á mu yú wizooní ɓúará-ɲun ká a *Satãni wee khà a loń bĩ́n. Hɔ̃́n wizooní so yi ɓúenɓúen ó o yí dú bìo hùúu. Hã wizooní mu vaa véeníi, á le hĩni dà a. Bìo ó o Satãni mɔn mu kà, ó o bía nɔn wo yi: «Le huee na kà á fo yí mɔn le? Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ bío le le huee na kà yèrèmá wé ho dĩ́nló.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Dĩ́nló mí dòn yí máa na mukãnì nùpue yi.›* Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 8.3»
Bṹn mɔ́n ó o Satãni mu fó a yòoraráa le ɓúee ɓúi na dɔ̃n wán á yòó dĩ̀n ò o zéenía ho tá kãna ɓúenɓúen làa wo le cúekúee wán, ò o bía nɔn wo yi: «Ĩ ì na ho pànká foǹ á fo ò kɛń hã ɲúhṹ wán, á à na hã nàfòró lè hã semu na wi hã yi foǹ, lé bìo le Dónbeenì nɔn hã miì. Ĩ dà a na hã yìa á ĩ sĩi vá yi. Ká fo tà á lií fárá ũ nɔnkóɲúná wán à ũ ɓùaanía mi, á hã bìo ò sĩ̀ foǹ.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mu túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lé yìa á ũ ko à ũ ɓùaaní à mún sá na orɛ́n mí dòn yi.› Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.13»
Bṹn mɔ́n ó o Satãni mu pá bĩnía fó a vannáa ho Zeruzalɛɛmu, á vaá yòó dĩ̀nía wo le *Dónbeenì zĩ-beenì ɲún-tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn wo yi: «Ká fo lé le Dónbeenì Za bìo bon kɛ̃́nkɛ̃́n, à ũ yén lii ho tá yi, 10 lé bìo mu túara: ‹Le Dónbeenì á a na le ɲii mí wáayi tonkarowà yi le ɓa pa ũ bìo sese.›
11 Á mu mún bĩnía túara: ‹Ɓa à cɔ̃n fo á lií wíoka à bàrá, bèra a na ũ zeǹ yí tṹii làa huee ɓúi.› Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 91.11-12»
12 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mu mún túara lè Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹Yí vĩ́ vĩ́ yí khũaa ũ Ɲúhṹso Dónbeenì ɲii yi hàrí lòn wizoǹ-kéní.›§ Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.16»
13 Bìo ó o Satãni mu khà a làa bìo ɓúenɓúen san ó o wà ò o día a, á pannáa pɔ̃̀n-veere.
O Yeesu ɓàn kùrú nùwã pã́ a bìo
(Matiye 4.12-17; Maaki 1.14-15)
14 Bìo á bṹn ɓúenɓúen wó khĩína, ó o Yeesu wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ ká le Dónbeenì Hácírí pànká wi o wán. O yèni ló ho Kalilee mu kɔ̃hṹ lórá ɓúenɓúen yi. 15 O fù wee wé kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi. Á ɓa ɓúenɓúen ɓɛ̀ntĩ́n fù wee wíoka a yèni.
(Matiye 13.53-58; Maaki 6.1-6)
16 Bṹn mɔ́n ó o wà van ho Nazarɛɛte, hen na ó o dɔ̃n yi. Ho *Sabaa zoǹ ó o van ɓa zúifùwa kàránló zĩi làa bìo ó o lá wee wé wéráa mu. Bìo ó o le mí ì kàrán le Dónbeenì bíonì vũahṹ, ó o lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n, 17 á ɓa lá le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii vũahṹ nɔn wo yi. Ó o fó ho bɛra á fò mín làa bìo kà:
18 «O Ɲúhṹso Hácírí á wi miì.
Lé bìo ó o léra mi
le ĩ vaa bío le bín-tente bìo
à na bìa lé ɓa nì-khenia yi.
Le tonkaa mi
le ĩ bío na ɓa kàsósa yi
le ɓa à kɛń míten,
à ĩ mún bío na ɓa muiiwà yi
le ɓa yìo á à bĩní wé è mi.
À ĩ na hã sãní-wia
bìa ɓa wee beé lò yi.
19 À ĩ mún bue le lúlúure na ó o Ɲúhṹso sãamu bìo ò wé yi bìo.»* Mi loń ‹Dónbeenì sãamu lúlúure› Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní ɓúi ɓàn kúará vũahṹ yi.
20 Bṹn mɔ́n ó o bun ho vũahṹ á khíi nɔn ho kàránló zĩi ton-sá yi ò o lií kará á wee zéení hã bíoní mu ɲúná làa ba. Á bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen fá mí yìo o yi. 21 Bìo ó o ɲii zoó wee hɛn á bìo kà lé bìo ó o bía nɔn ɓa yi ho yahó: «Mi yí mɔn le? Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bíoní na mi ɲá lé hɔ̃́n bìo lan wee wé ho zuia.»
22 Bìa wee ɲí hã bíoní mu ɓúenɓúen wee wíoka a yèni á mún wó coon hã bìo yi. Ɓa lá yí máa dé le hɔ̃́n bín-tentewà so na kà ó o dà wee bío. Á ɓa wee bío mín yi: «Yìa kà kũ̀aní yínɔń o Zozɛɛfu yàró na wa ɓúenɓúen zũ lé wón wee bío hã bíoní mu na kà.» 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi tũ̀iá sĩ, mi dà à wà le wàhiire na kà á à na miì: ‹Tĩni ɓànso wɛɛ́ ũten ũten.› Lé bṹn nɔn á mi yàá pá dà à bĩní ì bíoráa bìo kà á à na miì: ‹Bìo á fo wó ho *Kapɛɛnayuumu yi ɓúenɓúen á wa ɲá, á ũ ɓɛ̀n wé mu ɓàn síi hen kà mìn kùrú lóhó yi le wa mi.›» 24 Ó o Yeesu pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na dà à yí le yèn-tente mín kùrú lóhó yi, wón mía. 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá poni na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Elii pã̀ahṹ, á ho viohó hĩ́a dĩ̀n á yí máa tè á dɔ̃n hã lúlúio bìo tĩn lè mí pĩina bìo hèzĩ̀n, á le hĩni ló ho kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi. Bṹn pã̀ahṹ ká ɓa mahã́awa mún boo o *Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ. 26 Ká le Dónbeenì màhã́ pá yí tonkaa o Elii ɓa nì-kéní woon cɔ̃́n, ká yínɔń ho Sidɔ̃n kɔ̃hṹ lóhó ɓúi na ɓa le Sarɛputaa mahã́a mí dòn cɔ̃́n. Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1 Rois) 17.9 27 Ɓa ɓùeréwà mún hĩ́a boo o Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Elize pã̀ahṹ, à ɓa nì-kéní woon ó o ɓúi sãnía yí wan ká yínɔń o Siirii nìi Naaman mí dòn. Mi loń Bá-zàwa cúa-ɲun níi vũahṹ (2 Rois) 5.1-14»
28 Hɔ̃́n bíoní so bío vaa véeníi, à bṹn à bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen hĩ́nɔn yòó dĩ̀n lé le sĩ-cĩ̀ílè. 29 Lé bṹn ɓa dɛ̀ɛnía wìira a wán, á vá lóráa lée líikaa lóráa ho lóhó mɔ́n, á vaá yòora le ɓúee mu na ho lóhó son wán ɓàn ɲún-tĩ́ahṹ le mí ì dón wo ò dé ho kɔ̃hṹ yi. 30 Ó o dĩ̀ndĩ̀n fó míten ɓa níní yi á lée wà ò o día ɓa.
O Yeesu wɛɛ́ra ɓa vánvárowà
(Maaki 1.21-28)
31 Bṹn mɔ́n ó o wà van ho Kalilee lóhó, hìa ɓa le *Kapɛɛnayuumu. Ká ɓa *zúifùwa vũńló wizonle na ɓa le *Sabaa dɔ̃n, ò o kàrán ɓa ɓa kàránló zĩi yi. 32 Á bìa ɲá a bíoní wó coon làa sòobɛ́ɛ lé bìo ó o bíoní pànká wi binbirì. 33 Mu zoǹ ò o nìi ɓúi na ó o cĩ́ná wi yi á wi ɓa kàránló zĩi mu yi. Á wón zoó bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: 34 «Éee! Nazarɛɛte nìi Yeesu, lée webio á ũ wà ɓueé cà wa cɔ̃́n hen? Fo ɓuara wa yáaró bìo yi lée? Ɓa le ĩ yí zũ fo le? Ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì nùpue na le tonkaa.» 35 Ó o Yeesu nàmakaa wo yi: «Wé tɛ́tɛ́, lé o nìi mu yi lònbìo!» Ó o cĩ́ná mu dɛ̀ɛnía fó a dó ho tá yi ɓa nùpua na wi bĩ́n ɓúenɓúen tĩ́ahṹ ò o ló a yi ká a màhã́ yí yú a yí ɓóonía yi. 36 Á bìa kɛra bĩ́n na mɔn mu wéró bán ɓúenɓúen zɔ̃́nkaa kará concáan. Cúa-yɛn, à ɓa yèrèmáa wee bío mín yi: «Pátì! Dìo kà lé le bíonì yɛ́n síi kà? O nùpue mu wee na le ɲii ɓa cĩ́náwa yi lè ho pànká, à ɓa máa dàń kán wo ká ɓa dɛ̀ɛní wé bìo ó o le ɓa wé.» 37 Ó o Yeesu yèni dɛ̀ɛnía ló hã lórá na bã́makaa bĩ́n ɓúenɓúen yi.
(Matiye 8.14-17; Maaki 1.29-34)
38 Bìo ó o zoó ló ho kàránló zĩi, ó o térénna van o Simɔn zĩi. O vaa dɛ̃ɛníi à bṹn ɓa wee bío làa wo le o Simɔn ɓàn hio hã́a le tɛ̀ɛnì wee zɛ̀ɛ́. Á ɓa fìora a le o wɛɛ́ wo. 39 Ó o vaá zon á lií lúnlúrá a ɲúhṹ yi ò o bía le le tɛ̀ɛnì lé o yi, á le dɛ̀ɛnía ló. Mí lahó yi ó o hĩ́nɔn nɔn ho dĩ́nló ɓa yi.
40 Bìo le wii lií zon,§ Mi loń Maaki vũahṹ 1.32 á bìa ɓúenɓúen na ɓa vánvárowà lè mí sìíwà wi cɔ̃́n á ɓuan ɓa ɓuararáa. Ó o bò mí níní ɓa nì-kéní kéní wán á ɓa wan. 41 Ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ na ɓa cĩ́náwa wi yi á ɓa wee lé yi ká ɓa a bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì Za.» Ká a Yeesu wón màhã́ wee zá làa ba le ɓa yí bío. Lé bìo ɓarɛ́n mí bɛɛre yàá zũ mu le o lé *Yìa le Dónbeenì mɔn léra.
O Yeesu wee bue le Dónbeenì bín-tente
(Maaki 1.35-39)
42 Bṹn ɓàn tá lée tɔ̃n yìnbíi bùirìi, ó o Yeesu hĩ́nɔn khɛ̀ra ló van le lùe ɓúi na a nùpue mía yi, á vaá kará mí dòn. Bìo ɓa nùpua sĩ̀na yí mɔn wo, á ɓa wee cànka a. Bìo ɓa vaá yú a, á ɓa wã́a yí wi à ɓa bĩní día ò o khɛ̀n làa ba. 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ó, o! Ĩ mún ko à ĩ va hã lórá na ká yi à vaa bue le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bín-tente bĩ́n, lé bìo á bṹn lé bìo le Dónbeenì tonkaa mi bìo yi.» 44 Ò o hĩ́nɔn wà, á vaá wee bue le bín-tente ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi ho *Zudee kɔ̃hṹ yi.

*4:4 Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 8.3

4:8 Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.13

4:11 Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 91.11-12

§4:12 Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.16

*4:19 Mi loń ‹Dónbeenì sãamu lúlúure› Dónbeenì bíonì vũahṹ bíoní ɓúi ɓàn kúará vũahṹ yi.

4:26 Mi loń Bá-zàwa nín-yání vũahṹ (1 Rois) 17.9

4:27 Mi loń Bá-zàwa cúa-ɲun níi vũahṹ (2 Rois) 5.1-14

§4:40 Mi loń Maaki vũahṹ 1.32